De enorm gegroeide opwekcapaciteit van hernieuwbare energie heeft steeds meer impact op de elektriciteitsprijzen ziet Hans van Cleef, hoofd Energy Research & Strategy bij Publieke Zaken, in de nieuwste Marktupdate Elektriciteit. Met name zonne-energie heeft flinke invloed op de day-ahead prijzen. Voor maand- en jaarcontracten bepalen de gasprijzen nog altijd in sterke mate de elektriciteitsprijs.

De marktprijzen van energie worden door vele factoren bepaald. Het aandeel hernieuwbare energie hierin wordt ook steeds dominanter. Daarnaast is toenemende beweeglijkheid van energieprijzen van invloed op investeringen in hernieuwbare energie. Solar365 werkt daarom samen met Publieke Zaken om dit scherper te monitoren.

In de nieuwste Marktupdate Elektriciteit vergelijkt Van Cleef de gemiddelde Nederlandse day-ahead prijzen van nu met die van vijf jaar geleden in de maand mei. Daar valt op dat de elektriciteitsprijs in de nacht en tijdens het piekgebruik ruim twee keer hoger ligt dan vijf jaar geleden.

“Het feit dat tijdens deze uren met name fossiele brandstoffen worden gebruikt voor de opwek van elektriciteit maakt dat de elektriciteitsprijs dan erg afhankelijk is van deze duurdere grondstoffen. De combinatie van lagere investeringen in fossiele brandstoffen en de extra schaarste die is ontstaan na de implementatie van de sancties tegen Rusland heeft geleid tot opwaartse prijsdruk. Het groeiende percentage windenergie is door deze effecten volledig teniet gedaan.”

Ook de sterke dip in de middaguren valt op. “Deze wordt veroorzaakt door het steeds groter wordende aandeel van zonnepanelen in de elektriciteitsmix”, ziet Van Cleef.

“Let op, dit zijn de gemiddelde day-ahead prijzen voor de maand mei. In de zomermaanden zal de volatiliteit over de dag nog groter zijn in lijn met meer elektriciteitsopwekking door zonnepanelen. Het gevolg van deze schommelingen in de day-ahead prijzen maakt dat de businesscase voor flexibele capaciteit – zoals opslag of flexibele consumptie – steeds rendabeler wordt.”

Lange termijn blijft onzeker
Op dit moment wordt er 85 euro per megawattuur betaald. Waarmee de prijs van een maandcontract inmiddels is gedaald tot onder het prijsniveau van juli 2021. Daarna liepen de energieprijzen toenemende op vanwege de spanningen tussen Oekraïne en Rusland, waarna de laatste Oekraïne ook binnenviel.

Voor de zomer zijn de omstandigheden voorlopig nog gunstig. De gasvoorraden zijn 20 procent meer gevuld dan gebruikelijk is voor deze tijd van het jaar, hierdoor zijn er voorlopig geen zorgen over de leveringszekerheid van gascentrales. Ook zijn de weeromstandigheden goed waardoor er veel zonne-energie wordt opgewekt, zonder dat het zo warm is dat kern- en waterkrachtcentrales minder kunnen functioneren, zoals vorig jaar een tijdlang het geval was.

Toch blijven er zorgen voor de langere termijn die reflecteren in de prijzen. De leveringszekerheid van aardgas blijft op de langere termijn niet volledig duidelijk en een nieuwe Europese hittegolf kan grote gevolgen hebben voor het waterpeil.

Lees ook: Korte- en langetermijnprijzen lopen steeds verder uit elkaar door hernieuwbare energie

“Ondanks de toename van het aanbod van duurzame elektriciteit wordt een deel van de tijd de prijs nog gezet door elektriciteitscentrales op fossiele energie. De ingeprijsde onzekerheid over de toekomstige gasmarkt is een element dat ook de elektriciteitsprijs bepaalt. De risico’s ten aanzien van leveringszekerheid van gas zijn dan wel aanzienlijk lager dan tijdens de zomer in 2022, maar helemaal uitsluiten kunnen we deze zeker niet”, legt Van Cleef uit.

Hierdoor dalen de prijzen voor levering in 2024 veel minder dan die van een maandcontract. Hetzelfde geldt voor levering in 2025. Beide langetermijncontracten staan zo’n 50 procent hoger dan een maandcontract op dit moment. De prijseffecten van meer hernieuwbare opwek – zonder voldoende energieopslag – op de korte termijn worden nu steeds duidelijker, maar op de lange termijn blijft de onzekerheid sterk boven de markt hangen.