Wij vroegen Bram Peperzak, operationeel directeur van KiesZon (zonneweides en zonnedaken), Evert Vlaswinkel, managing director van Solarcentury EMEA (zonneweides) en Patrick van der Meulen, directeur en oprichter van Enie.nl (zonnedaken) naar hun mening over SDE++. Vorige week las je al hoe die er volgens de heren uit had moeten zien. Van der Meulen pleitte zelfs voor het schrappen van de subsidie. Een verrassende mening. Vlaswinkel is het er dan ook niet mee eens en reageert op het pleidooi van Van der Meulen.

“Wat je zegt klinkt natuurlijk mooi, maar werkt alleen bij het specifieke marktsegment van jouw bedrijf: panelen op gebouwen om het elektriciteitsverbruik van de particulieren of bedrijven in dat gebouw zelf te vergroenen. Voor dat stukje laaghangend fruit van de markt zouden ook wij ook geen extra infrastructuur of SDE-subsidies nodig hebben. Maar wij willen de Nederlandse energievoorziening in den brede vergroenen. Dus fossiele gascentrales overbodig maken, de mobiliteit op hernieuwbare elektriciteit krijgen, de industrie van betaalbare duurzame energie voorzien. Die slag maken lukt alleen met grote projecten, met investeringen in de energie-infrastructuur en met een regeling als de SDE++ die het kostenverschil met kolen- en gascentrales afdekt. Daar ligt volgens mij de echte serieuze uitdaging voor de energietransitie”, laat de managing director van Solarcentury EMEA weten.

Toch vindt ook Peperzak van KiesZon dat er op een bepaald punt te veel ruimte zit om creatief om te gaan met de toegezegde subsidies. “Er mag drie jaar zitten tussen de toezegging van de subsidie en de uitvoering van het project. Het aanvragen van een subsidie is vrijwel kosteloos en is daardoor een gratis optie waarmee je voor die drie jaar budget vastlegt. Maar daarna ben je niet verplicht om het project ook daadwerkelijk te realiseren. Bij KiesZon hebben we een hele hoge realisatiegraad van rond de 80 procent, want er vallen ook bij ons altijd projecten af door externe omstandigheden. Maar uit de cijfers van het RVO blijkt dat over het algemeen een veel groter percentage van de aangevraagde SDE niet wordt gerealiseerd. Dat is natuurlijk zonde van de subsidie die dan ongebruikt terugvloeit naar de algemene kas. Of het nu al zonder subsidie kan? Ik denk het niet. De prijs van de techniek daalt weliswaar, maar aan de andere kant nemen de kosten ook toe door toegenomen eisen in verband met brand en andere technische complexiteit.  Ook staat de winstmarge onder druk door aanbestedingen, de kennis van de klant en de toegenomen concurrentie”, legt de operationeel directeur van KiesZon uit.

Van der Meulen ziet nog een ander probleem in de drie jaar die zit tussen de toezegging van de subsidie en de uitvoering van het project. “Het  levert ook onnodige vertraging op. Want de meeste partijen wachten tot het laatste moment met het realiseren van hun project omdat ze door grote prijsdalingen veel duurder uit zijn als ze meteen aan de slag gaan. In de afgelopen drie jaar is de prijs voor panelen bijvoorbeeld met zo’n dertig procent gedaald. De toegezegde subsidie, die gericht was op de prijzen van drie jaar daarvoor, is daardoor soms veel te hoog is. Financieel gezien is dat het wachten dus waard. Maar dan zijn we met z’n allen toch gek bezig?”, vindt Van der Meulen. “Ik begrijp het hoor. Natuurlijk kijk ik ook naar wat er onder de streep staat. Maar onze missie is nog altijd om iedereen zo snel mogelijk over te krijgen op zonne-energie op daken.”

Volgens Vlaswinkel is er echter geen sprake van zulke winst door oversubsidie. “Door de snelle ontwikkeling van solar zijn er inderdaad momenten dat de kostprijs harder is gedaald dan waar de subsidie vanuit ging. Maar daar staat tegenover dat je ook geregeld achter het net vist met een aanvraag. De afgelopen jaren zijn er momenten geweest waarop een hoop projecten geen subsidie kregen toegewezen. Daar zijn in het voortraject wel een hoop kosten voor gemaakt. Dat beetje te veel aan subsidie bij sommige goedgekeurde projecten trekt de boel zo weer een beetje recht.”

Ook Peperzak ziet de keerzijde: “Je kunt door dit tijdsbestek van drie jaar wel goed anticiperen op de hobbels in het complexe traject van een zonnecentrale. Door de wisselingen in het beleid en de uitvoering vis  je soms inderdaad achter het net bij het verkrijgen van subsidie. Ook wij hebben weleens een jaar geen geld toegezegd gekregen omdat alle subsidie toen naar biomassa ging. Op die dip konden we toen op tijd anticiperen en de schade beperken.”

Tot zover de meningen over nieuwe subsidieregeling. Maar hoe gaan de drie zonne-energieleveranciers er als bedrijf mee om? Het zal niet verbazen dat Enie.nl er geen gebruik meer van maakt. “De subsidie was bedoeld om de onrendabele top tussen grijze en groene energie te compenseren. We hebben hier een aantal jaren gebruik van gemaakt. Maar door de extreme prijsdaling van zonnepaneleninstallaties is dat wat ons betreft niet meer nodig. Even ter illustratie: in 1976 kostte een zonnepaneel 79,40 dollar per Wattpiek, nu kost het 20 dollarcent. Of om het wat meer naar het hier en nu te trekken: in 2014 was ongesubsidieerde energie uit wind en zon in 1 procent van de wereld energie goedkoper dan fossiele energie. Nu geldt dat voor twee derde van de wereld, en naar verwachting is het over vijf jaar wereldwijd de goedkoopste energiebron. Het wordt dus hoog tijd dat wij ons daarbij aansluiten.”

“We gaan heel goed kijken naar het minimale bedrag dat we nodig hebben.”

KiesZon en Solarcentury zullen wel projecten indienen. Peperzak: “Wie het eerst komt, wie het eerst maalt. Dus aangezien de inschrijvingen voor het laagste tarief het eerst worden behandeld gaan we heel goed kijken naar het minimale bedrag dat we nodig hebben. Daarbij kijken we naar de marge die we nodig hebben voor een gezonde bedrijfsvoering, naar de prijsdaling die we binnen drie jaar verwachten én naar de verwachtingen van andere partijen. Het wordt steeds complexer.”

Ook Solarcentury zoekt naar de meest haalbare ondergrens. “Want anders weten we zeker dat we buiten de boot vallen. Er komt meer kijken bij zo’n berekening dan je denkt. We houden bijvoorbeeld stukken perceel om het zonnepark heen vrij zodat de omgeving er niet te veel last van heeft. Op die plekken en op plekken tussen de panelen proberen we dan meteen de biodiversiteit in het gebied te bevorderen. Maar daar zitten ook extra onderhoudskosten aan verbonden waar we realistisch over moeten zijn en die we dus mee moeten nemen in de berekening. Ook zijn er toenemende onzekerheden over de investeringskosten van de netaansluiting. Aan de hand van een gevoeligheidsanalyse dienen we dan onze projecten in en moeten we afwachten.”

Hoe zou de stimulering van zonne-energie er in de toekomst uit moeten zien volgens de heren? Je leest het volgende week in het derde, en laatste deel van dit drieluik.

© Copyright portretfoto's v.l.n.r. Solarcentury EMEA, Enie.nl, KiesZon