Vergeet de stoere woordenstroom uit Brussel

01.09.2022 Remco de Boer

Vergeet de stoere woordenstroom uit Brussel

De Europese Commissie wil met spoed fundamenteel ingrijpen op de elektriciteitsmarkt, zo werd maandag bekend. Het past naadloos in de stoere woordenstroom over de Europese energiemarkt die sinds de inval in Oekraïne uit Brussel komt.

In tegenstelling tot wat commissievoorzitter Ursula von der Leyen beweert, functioneert de markt prima. Althans, precies zoals hij de afgelopen decennia is ontwikkeld: een vrije, geliberaliseerde markt met keuzevrijheid en concurrentie die, zo was uiteraard het idee, tot lagere prijzen leidt. En ja, nu er schaarste is vliegen de prijzen door het dak. Dat is de andere kant van die vrije markt.

Uiteraard kun je kijken naar speculatie en misbruik, geen enkele model is immers perfect, maar laat de Europese Unie in de eerste plaats naar de kern van het huidige schaarsteprobleem kijken.

Afgelopen jaren is de teruggang in investeringen in fossiel wereldwijd niet goedgemaakt door die in hernieuwbare energie. Over waarin meer geïnvesteerd had moeten worden, kun je twisten. Feit is dat er een gat viel.

Nederland typerend voorbeeld van Europees beleid
Ook COVID-19 – eerst veel minder vraag, toen veel meer – speelde een rol. Daarbij is in de Europese Unie de importafhankelijkheid sinds de jaren negentig, de start van de liberalisering, toegenomen van 50 procent in 1990 naar 60,5 procent in 2019 (2020 was iets lager, vooral als gevolg van COVID-19). Oftewel de Europese Unie kan steeds minder de eigen energiebroek op houden.

En van wie werd de Europese Unie vooral afhankelijk? "In 2020 was de Europese Unie vooral afhankelijk van Rusland voor de invoer van ruwe olie, aardgas en vaste fossiele brandstoffen", aldus de Unie zelf.

Nederland is een 'mooi' voorbeeld van deze ontwikkeling: inzetten op de energietransitie, wat uitstekend is, maar daarbij leveringszekerheid en betaalbaarheid uit het oog verliezen. Zelf eigenlijk geen fossiele energie meer willen winnen onder het motto 'ach, we importeren wel’.

Tel bij de grote afhankelijkheid, van vooral Rusland, ook de afkeer in enkele belangrijke lidstaten, en een fors deel van het Europees Parlement, van steenkool én van kernenergie en iedereen begrijpt dat de Europese Unie zich steeds meer op glad ijs begaf.

Zet in op besparen en meer aanbod
Vergeet dus alle stoere taal en pseudo-kordaatheid uit Brussel. Wat nodig is, is inzetten op energiebesparing en meer hernieuwbare energie, uiteraard, maar ook zorgen voor voldoende kernenergie én fossiele energie. Diversificatie dus, naar energiebron en leverancier.

En Europa zal zelf meer energie moeten opwekken. Ook fossiel. Minder afhankelijk zijn. Ook zal Europese Unie de komende jaren pijn moeten leren lijden. Zeker, nu het fout is gegaan, kun je proberen om alles en z'n moeder de schuld te geven. Maar je kunt ook eerst in de spiegel kijken.