Eneco werkt verder aan de uitbreiding van een Virtual Power Plant, een softwareplatform voor de aansturing van energiebronnen dat inzet op de flexibiliteit op het energienet dat steeds verder verduurzaamd. Het platform verbindt een enorm aantal energiebronnen, ook wel assets genoemd, met elkaar zodat het energiesysteem van Eneco optimaal ingezet kan worden op het  net. Naast de eigen energiebronnen, sluit Eneco nu ook de energiebronnen van klanten aan.

In juni 2023 is Eneco gestart met het koppelen van windparken, zonneparken, batterijen en andere kleinere en grotere assets aan het Virtual Power Plant platform.” De Virtual Power Plant dient als een digitaal netwerk van energiebronnen die samen worden beheerd als een enkele, geïntegreerde energiecentrale. Eerder werd dit project Myriad genoemd.

Nu het systeem ruim een jaar actief is, zijn er flinke stappen gezet. Frank Broos, hoofd Flex Services bij Eneco Zakelijk: “De eigen assets van Eneco zijn toegevoegd aan het platform. Dit omvat zonneparken, offshore en onshore windparken, gascentrales, grote batterijen én kleinere assets achter de meter. Inmiddels voegen we ook de assets toe van onze klanten. Zo is Eneco al meer dan 15 jaar actief in de glastuinbouw, met een breed portfolio van warmtekrachtkoppelingen, ledverlichting, batterijen, warmtepompen en e-boilers – die zijn nu ook aangesloten op dit platform."

De Virtual Power Plant is in essentie een softwareprogramma dat een grote diversiteit aan energiebronnen kan aansturen. Broos: “In de software komen verschillende energiebronnen bijeen waaraan verschillende gegevens zijn gekoppeld. Dit gaat van een klantlocatie met bepaalde verbruiksprofielen, of van een offshore windpark met windvoorspellingen, tot een gascentrale die aanspringt bij tekorten – alles draait samen in één systeem."

Duidelijke afspraken
Hoe meer assets met elkaar verbonden kunnen worden hoe groter de winst aan energieflexibiliteit. Voordat een energiebron wordt aangesloten op het systeem, worden er duidelijke afspraken gemaakt, zodat de Virtual Power Plant precies weet wat er wel en niet mag worden aangestuurd aan de energiebron. Dit geldt voor zowel de eigen assets van Eneco maar ook voor de assets die in eigendom zijn van anderen, bijvoorbeeld een e-boiler die bij een zakelijke klant staat. De Virtual Power plant bepaalt vervolgens, aan de hand van deze afspraken, welke assets op welke momenten het beste energie kunnen verbruiken.

Broos legt dit uit aan de hand van een paprika: "Een paprika heeft per dag een bepaald aantal uren zonlicht en warmte nodig, maar het maakt niet uit op welke uren dat precies is. Dat biedt flexibiliteit, net zoals een batterij die enkele uren per dag een piek moet opvangen, die hoeft niet altijd op hetzelfde moment te laden, als hij maar geladen is op het moment dat hij de piek moet opvangen. Door slim te kijken naar de markten en de behoeften op dat moment, kunnen we bepalen op welke momenten we die batterij het beste kunnen laden."

Zakelijke klanten die hun assets koppelen aan de Virtual Power Plant ervaren voordelen in de beschikbaarheid van elektriciteit op de financieel meest interessante momenten. Broos legt uit dat in de samenwerking duidelijk wordt gecommuniceerd over de verschillende vormen waarin de klant kan worden aangesloten op de Virtual Power Plant. "Klanten zijn cruciaal in onze aanpak, dus we luisteren graag naar hun voorkeuren in onze wijze van samenwerken. Sommige klanten willen financiële zekerheid: ze stellen hun assets beschikbaar, krijgen een vaste vergoeding en laten ons alles regelen. Andere klanten willen meer inzicht en betrokkenheid, bijvoorbeeld via een model met winstdeling. Beide opties zijn mogelijk."

De voornaamste reden dat klanten zich willen aansluiten op de Virtual Power Plant wordt veroorzaakt door netcongestie. De beschikbaarheid van stroom is geen vanzelfsprekendheid meer en bedrijven moeten soms lang wachten op meer vermogen van hun aansluiting. Om deze klanten toch van de gewenste stroom te kunnen voorzien, biedt Eneco de mogelijkheid aan om hun regelbare assets aan te melden. Door slim te sturen en te handelen in de stroom, kan de businesscase om te investeren in een batterij ineens interessant worden voor een bedrijf. De batterij kan op piekmomenten bijspringen waardoor het vergroten van de bedrijfsaansluiting op het net niet meer nodig is terwijl het bedrijf wel kan blijven inzetten op elektrificatie. 

Technologische ontwikkelingen
Ontwikkelingen op het gebied van algoritmes en kunstmatige intelligentie hebben het mogelijk gemaakt om al deze afspraken tussen verschillende partijen met verschillende energiebronnen die kunnen worden ingezet op verschillende markten, bij elkaar te brengen en te optimaliseren.  Dit biedt veel mogelijkheden, maar vraagt ook om bewuste keuzes om de veiligheid van het systeem te kunnen waarborgen.

Broos: "Kunstmatige intelligentie binnen de Virtual Power Plant draait om lerende algoritmes, zoals lineaire regressie, waarbij we kijken naar het verleden om processen te verbeteren. Volledig geautomatiseerde AI-processen vermijden we echter bewust, zodat we controle en transparantie behouden voor onszelf. Dit is essentieel om keuzes te begrijpen, resultaten te verantwoorden richting klanten en het systeem traceerbaar en betrouwbaar te houden. De kennis hebben we al opgebouwd, want we sturen al jaren de assets van de tuinbouwsector slim aan."

De rol van een energieleverancier verandert, geeft Broos aan. "Het energienet zit in no-time vol, dus we moeten slimmer gaan sturen. De energieleverancier van de toekomst is veel meer een IT-gedreven energiedienstverlener. Natuurlijk leveren we nog steeds elektronen, maar het wordt steeds belangrijker om assets optimaal aan te sturen, zodat die elektronen efficiënt en op de juiste plek terechtkomen. Zo kunnen we duurzame opgewekte stroom optimaal inzetten, verdere elektrificatie van bedrijven mogelijk maken en de energietransitie versnellen."

De Virtual Power Plant van Eneco is een systeem dat zich zal blijven ontwikkelen, legt Broos uit. Er kunnen altijd optimalisaties worden gedaan en nieuwe assets worden toegevoegd. "In de komende jaren verwachten we nieuwe soorten assets toe te voegen. In de glastuinbouw werken we al met warmtepompen en e-boilers, maar die worden anders ingezet dan in de industrie. Daarnaast zien we kansen in het slim aansturen van zware laadpleinen, bijvoorbeeld voor logistieke planning. Je kunt dan op basis van data, zoals laadstatus van de batterij van een truck, de resterende afstand van een route, de laadtijd en de laadprocessen optimaal afstemmen. Om dit te bewerkstelligen zetten wij geavanceerde dataverwerking in en combineren wij de marktprijzen en regelmarkten", stelt Broos.