Joe Biden is de 46e president van de VS en heeft grootse plannen met betrekking tot de green deal. Maakt het voor de klimaatdoelstellingen en bijbehorende subsidies eigenlijk uit dat Biden er met het presidentschap vandoor is gegaan, in plaats van Trump? Volgens Kaj Leers valt dat wel mee. “Biden mag blij zijn als straks 10 procent van zijn klimaatdoelstellingen overeind blijft.”

Kaj Leers is expert op het gebied van politieke communicatie en auteur van het boek ‘Megafoonpolitiek'. Hij schat in dat de overwinning van Joe Biden wellicht weinig tot geen invloed kan hebben op de Amerikaanse bijdrage aan klimaatverandering. De Senaat is en blijft immers hoogstwaarschijnlijk in handen van de Republikeinen. Dat kan voor grote belemmeringen zorgen, volgens Leers.

Klimaatakkoord

Eén van Bidens eerste acties als president zou zijn dat hij het Klimaatakkoord van Parijs opnieuw ondertekent, zo stelt de kersverse president. Leers vraagt zich af of dat concreet iets oplevert.

“Ja, Biden kan opnieuw de handtekening van de VS onder het akkoord zetten, maar dan heb je alleen de intentieverklaring. Vervolgens moet een forse reeks wetsvoorstellen worden aangenomen om de doelen van Amerikaanse zijde ook te behalen.” De kans dat de Republikeinen daarmee instemmen acht Leers nul procent.

Lege kas

“Je zag de verschuiving in de communicatie van Republikeinse senatoren al in de 48 uur nadat duidelijk werd dat Biden de nieuwe president wordt”, aldus Leers. “Ineens zijn er grote geldtekorten en mag de staatsschuld niet verder meer oplopen, zeggen ze, wat heel duidelijke codetaal is aan Biden. Voor het uitdelen van Trumps belastingkortingen aan het bedrijfsleven ter waarde van 1,9 biljoen dollar, wat flink bijdroeg aan de vergroting van de staatsschuld, was direct steun onder alle Republikeinen."

"Maar nu de nieuwe president geld nodig heeft om de Klimaatdoelen van Parijs te halen, is het geld ineens op en wordt Biden al geframed als een onverantwoordelijke geldverkwister. Het is duidelijk dat de barricades alvast bemand worden.”

Senaat kan transformeren

Maar het is nog niet helemaal gedane zaak dat de Senaat Republikeins blijft. “In de staat Georgia zijn er in januari verkiezingen voor 2 senaatzetels. Het is niet te verwachten, maar er kunnen dan meer Democraten bijkomen.” Daarnaast kan het ook altijd voorkomen dat er senatoren overlijden. Met een gemiddelde leeftijd van 62,8 zijn de senatoren immers niet allemaal meer de jongste.

McConnell blokkeert

Mitch McConnell is sinds 2014 meerderheidsleider in de Senaat. Hij bezet al veel langer een zetel en is sinds 2006 leider van de Republikeinen in de Senaat. “Toen Obama in 2008 president werd, riep McConnell dat een Republikeinse Senaat alle voorstellen van de president zou blokkeren. En toen ze die meerderheid in 2014 kregen, zijn ze dat ook meteen gaan doen. Je mag verwachten dat de Republikeinen zich nu weer precies zo opstellen.”

"Biden kan voorkomen dat er meer wordt afgebroken

dan nu al het geval is, dankzij het vetorecht.”

Voor de Green New Deal van de Democraten – geraamde kosten 2 biljoen dollar - hoef je geen medewerking van de Senaat te verwachten. “De Republikeinen hebben een nauwe band met de oliemaatschappijen en andere grote vervuilers. De groene ambitie komt daardoor in het nauw.”

Maar wat kan Biden straks dan wel? De Senaat kan de plannen van Biden om zeep helpen, maar andersom heeft de Democratische president straks ook een vinger in de pap. “Hij kan voorkomen dat er meer wordt afgebroken dan nu al het geval is, dankzij het vetorecht.”

Heft in eigen hand

Wat ook kan, is dat de staten zelf een plan trekken. Dat is de laatste jaren ook vaker voorgekomen. Met een boze McConnell als gevolg, die vond dat de president de staten moest terugfluiten. Trump draaide begin 2020 een belangrijke wet omtrent emissie van auto’s, die Obama had ingesteld, terug. Hierdoor konden de goedkope, vervuilende auto’s weer in gebruik konden worden genomen. De staat Californië sloot op hun plaats een deal met verschillende grote autoproducenten, om te zorgen dat er enkel energiezuinige voertuigen konden worden geproduceerd. Dit schoot bij McConnell uiteraard in het verkeerde keelgat.

Aan wat staten zelf kunnen doorvoeren, zit echter ook een limiet. “Als de Republikeinen vinden dat staten over de grens zijn gegaan, kunnen ze naar de rechter stappen. Drie keer raden wie daar in veel gevallen in de meerderheid is: De Republikeinen”, vertelt Leers. “Het maakt dus misschien niet eens zoveel uit of Trump of Biden er zit, omdat je bij de eindstreep in Amerika vrijwel altijd Republikeinen treft.”

Omnibus

Volgens Leers is er nog iets wat het verschil kan maken: de 'omnibus spending bill,' oftewel de gecombineerde begroting van de verschillende Amerikaanse ministeries voor het komende jaar. “In 2022 komen de midterm-verkiezingen eraan. Voor de Republikeinen een spannend moment. Ze moeten dan met een zak geld voor hun doeleinden aankomen zodat ze herkozen worden.”  Hetzelfde geldt voor de Democraten. Joe Biden moet die begroting uiteindelijk goedkeuren, of afkeuren. “In de tijd van Obama is twee keer de overheid op slot gegaan omdat hij en de Senaat er niet uit kwamen. Biden heeft in die situatie een machtspositie. In dat geval kan hij misschien tot een compromis komen met de Republikeinen.”