Zonnepanelen en batterijen worden steeds goedkoper, waardoor ze straks zonder subsidie kunnen groeien. Het is echter beter om de subsidies in stapjes af te bouwen dan om ze plots af te schaffen. Dat meldt Jan van Laethem, regional manager bij omvormerfabrikant SMA. Hij is tevens  bestuurslid bij PV Vlaanderen, die ijvert voor een vrije markt in de solarsector.

Van Laethem verwacht dat de markt voor batterijen gaat groeien, zowel in België als in Nederland. Batterijen kunnen de elektriciteit opslaan die zonnepanelen opwekken. Opslag in batterijen wordt komende jaren steeds aantrekkelijker. Dit geldt voor huishoudens, die de vergoeding voor hun zonnestroom komende jaren zien teruglopen met de afbouw van de salderingsregeling, maar ook voor uitbaters van zonneparken is opslag interessant. Met batterijen kan een zonnepark de overtollige stroom opslaan die nu wordt weggegooid omdat het elektriciteitsnet te weinig capaciteit heeft om deze zonnestroom op te nemen.

Wat verwacht u van de markt voor energieopslag?

“De markt voor opslag gaat versneld groeien. Opslag op korte termijn kan met batterijen, en deze markt is in volle ontwikkeling. Het is vooral belangrijk dat de kostprijs per kWh daalt, waardoor opslag  financieel interessanter wordt. Ik verwacht dat deze prijsdaling bij batterijen niet zo snel gaat als indertijd bij zonnepanelen, maar ik zie wel een dalende trend. Dat komt ook doordat projecten steeds grootschaliger worden. Zo passen industriële bedrijven in Nederland en België al opslag toe van tientallen megawatturen. Dat gebeurt met batterijcontainers en is indrukwekkend om te zien. Zon en opslag is een mooie combinatie.”

Lopen er al grote projecten met batterijopslag?

“Jazeker. Het Verenigd Koninkrijk heeft te kampen met instabiliteit van het stroomnet. Via een aanbestedingsprocedure hebben oplossingen van SMA de netbeheerder geholpen met grootschalige opslag. Vaak zijn er bij dit soort projecten strenge restricties, maar in Engeland gaat het rechttoe, rechtaan. Het nut van opslag om de netstabiliteit te handhaven heeft zich inmiddels bewezen: er zijn minder storingen en na een storing is de stroomvoorziening sneller hersteld dankzij de geïnstalleerde batterijsystemen. In 2019 is een grote blackout zo aanmerkelijk sneller opgelost geraakt.”

Zonnepanelen en batterijen worden steeds goedkoper. Kan alle subsidie al worden gestopt?

“Het beste is hier geleidelijk naar toe te groeien. Zo’n tien jaar geleden werd techniekontwikkeling sterk gesubsidieerd, maar evenzeer stopten veel overheden ook plotsklaps met het subsidiëren van zonne-energie vanwege de hoge kosten. Dat was niet handig voor investeerders, die hun business cases zagen ondergaan. Landen zoals Spanje hebben daar jaren onder geleden, maar die landen zijn nu gelukkig sterk terug in opkomst. Het is altijd beter om de subsidie in stapjes af te bouwen, voor een zachtere landing. Met de huidige kostprijs is niet zoveel subsidie nodig. Ik ben overtuigd voorstander van hernieuwbare energie, die zonder subsidie kan, in een stabiel investeringsklimaat.”

Wat vindt u van het Nederlandse subsidiebeleid?

“Het goede aan het Nederlandse beleid is het voorkomen van oversubsidiëring. Eerst keek de Nederlandse overheid de kat uit de boom in vergelijking met andere landen, maar sinds enkele jaren gaat het hard. Er is in overleg tussen overheid en marktpartijen, waardoor constructieve oplossingen worden gevonden. Hierdoor heeft Nederland een snelle en stabiele groei voor zonnestroom. Ook positief is de heldere communicatie over de afbouw van subsidies, waardoor duidelijkheid ontstaat over de business case. In Nederland is opslag voorlopig nog minder interessant, maar dit zal met de afbouw van de salderingsregeling wel interessanter worden. Wellicht helpt het als de SDE-regeling eigen-verbruik en dus opslag beloont. Die stimulans is er nu niet.”

Loopt België voor op Nederland?

“Wat betreft de markt voor opslag nog net wel, de saldering valt immers al op 1 januari 2021 weg. Ik verwacht nu niet dat de markt meteen explosief gaat groeien, maar het komt er wel aan. In Nederland zal dit iets later gebeuren, omdat de saldering langzaam wordt afgebouwd.”

Vanwaar dit verschil?

“Vanaf 1 januari 2021 heeft België een ander subsidiesysteem voor residentiële installaties, op basis van investeringssubsidies. Zonder saldering speelt dan de vrije markt een grote rol via de hoogte van een invoertarief, voor de verkoop van geproduceerde zonnestroom aan elektriciteitsmaatschappijen. Batterijopslag wordt zoals gezegd ook goedkoper. Dat is een gunstige ontwikkeling en zorgt er sowieso voor dat het ook economisch zinvol is om het eigenverbruik te vergroten.  Er is bovendien ook een subsidie voor batterijopslag. Ik ben daar optimistisch over.”

Heeft SMA veel last van de coronacrisis, of valt het mee?

“Het valt - even afkloppen - vooralsnog heel erg mee. SMA heeft zo’n 3500 personeelsleden in dienst, waarvan er hoogstens een handvol besmet zijn geweest, en gelukkig zijn die ook allemaal genezen. De productie ging tijdens de coronacrisis door. In onze fabrieken zijn de productie-eenheden opgedeeld in onafhankelijke cellen, zodat we ten allen tijde kunnen voorkomen dat een besmettingsgeval de hele fabriek stillegt. De residentiële vraag is tijdelijk gedaald, maar de industriële projecten liepen door, al vergde het af en toe kunst en vliegwerk. Tot nu toe gaat het goed, en heeft de residentiële markt zich alweer aardig herpakt.”

Wat verwacht u van de tweede golf in de coronacrisis?

“We hebben recent (interview is gehouden op 11 augustus 2020, red) gesproken met diverse installatiebedrijven. Bij de eerste golf waren installateurs tijdelijk werkloos omwille van de strikte lockdown, maar nu werken ze door. We blijven optimistisch en hopen dat de gevolgen van de tweede golf meevallen. In België houden de aangekondigde wijzigingen in subsidie de sector inmiddels haast meer bezig dan het coronavirus. Dat zegt veel. Wij zelf hebben ons hoofdkantoor in Mechelen opnieuw tijdelijk gesloten en werken weer thuis, in verband met de situatie rondom Antwerpen (waar het aantal coronabesmettingen onlangs snel toenam, red). Ik geef graag een virtueel applausje aan al onze personeelsleden voor hun flexibiliteit en toewijding.”