CE Delft: ‘100 procent CO2-vrije elektriciteit in 2035 kan alleen met nieuw beleid’

28.09.2022 Jan de Wit

CE Delft: ‘100 procent CO2-vrije elektriciteit in 2035 kan alleen met nieuw beleid’

In opdracht van Natuur & Milieu heeft CE Delft een spoorboekje ontwikkeld voor een volledig CO2-vrije elektriciteitssector in 2035. Het adviesbureau concludeert dat er nieuw beleid nodig is om ervoor te zorgen dat er nieuw CO2-vrij regelbaar vermogen bijkomt om langdurige tekorten van zon en wind aan te vullen. De benodigde technieken zijn er al, maar moeten worden opgeschaald.

Nu er steeds meer wind- en zonne-energie beschikbaar komt zijn er ook steeds vaker periodes van energieoverschotten, terwijl er fossiele centrales worden ingezet om de tekorten aan te vullen. Door het overschot aan hernieuwbare energie in te zetten kan Nederland eerder over een volledig CO2-vrije elektriciteitssector beschikken.

Lees ook: Een CO2-vrij elektriciteitssysteem kan al in 2035

“Om de opwarming van de aarde tot 1,5 graden Celsius te beperken, moeten geavanceerde economieën zoals Nederland hun elektriciteitsvoorziening uiterlijk in 2035 CO2-vrij hebben ingericht”, zo schrijven CE Delft-onderzoekers Frans Rooijers, Chris Jongsma en Nina Voulis in het spoorboekje.

“Daarnaast heeft de oorlog in Oekraïne een sterke beweging in Europa op gang gebracht richting minder energieafhankelijkheid door een versnelde uitrol van hernieuwbaar op eigen bodem. Ook vervanging van het gasverbruik van regelbare centrales past in die trend.”

Vanwege de toenemende elektriciteitsvraag – door de elektrificatie in de gebouwde omgeving, mobiliteit en industrie – zal de noodzaak van genoeg regelbaar vermogen de komende jaren alleen maar toenemen. Ook voor de leveringszekerheid is meer regelbaar vermogen nodig, want de komende jaren zijn er wel plannen om centrales te sluiten, maar niet om nieuwe te bouwen.

Regelbaar vermogen nodig voor de leveringszekerheid van hernieuwbare energie
Om een CO2-vrije elektriciteitssector te creëren tegen 2035 zijn er nieuwe beleidsmaatregelen nodig. De technieken die deze transitie moeten gaan realiseren, zoals gascentrales op waterstof en brandstofcellen, bestaan al. De kosten zijn echter nog te hoog en de efficiëntie is te laag, maar volgens CE Delft is er vooral meer normering nodig.

Om de leveringszekerheid bij een groot aandeel wind- en zonne-energie te garanderen zal de overheid in moeten zetten op een capaciteitsmarkt, hoge boetes, of eigen investeringen in productiemiddelen. Voor kortdurende tekorten kunnen batterijen al worden ingezet, maar ook hiervoor is opschalingsbeleid noodzakelijk.

Voor de nieuwbouw en ombouw van gascentrales op waterstof is het volgens CE Delft vooral belangrijk om haast te maken. Nieuw beleid, nieuwe locaties voor de centrales, ontwikkeling en opschaling van de techniek en de uitbouw van de aanvoer van waterstof kennen immers lange doorlooptijden.

“Al deze zaken zijn nodig om centrales op waterstof te kunnen laten draaien en met al deze zaken moet de overheid nu starten om rond 2030 de eerste installaties op gigawattschaal te openen.”

Noodzakelijke randvoorwaarden
Door het toenemend aantal uren met negatieve zonne-energieprijzen ziet CE Delft dat de businesscase voor investeerders onzekerder wordt. Zij hebben de winst op de verkoop van elektriciteit nodig om hun investering terug te kunnen verdienen. Andere significante inkomstenbronnen hebben zij niet.

Om te stimuleren dat er nieuwe CO2-vrije elektriciteitscentrales worden gebouwd is er nieuw overheidsbeleid nodig. Door een verhoogde investeringszekerheid te koppelen aan een hogere belasting op fossiele centrales kan de overheid erop sturen dat de nieuwe centrales CO2-vrij zijn, ook een capaciteitsvergoeding voor CO2-vrije centrales ziet CE Delft als optie.

Daarnaast raad het adviesbureau de overheid aan om op tijd te beginnen met de niet-financiële randvoorwaarden. Zo moet er ruimte worden gereserveerd voor hoogspanningskabels richting de nieuwe centrales.

Lees ook: Gasunie officieel aangewezen om Nederlands waterstofnetwerk aan te gaan leggen

Ook moet de landelijke waterstofbackbone, inclusief opslag, aan de centrales worden gekoppeld. Ten slotte zal ook de import van waterstof flink opgeschaald moeten worden, omdat waterstof niet alleen nodig is voor het regelbaar vermogen, maar ook voor onder andere de industrie en zwaar transport.