Het voelt misschien nog een beetje onwerkelijk, maar het is waar: Nederland is wereldkampioen zonnepanelen per hoofd van de bevolking. Er staat in ons land nu ruim 25 gigawattpiek aan zonnestroomsystemen, ofwel 1.400 wattpiek (ongeveer vier zonnepanelen) per persoon. Die panelen leveren samen bijna 20 procent van alle elektriciteit.

De koploperpositie van Nederland is wat mij betreft iets om blij mee te zijn en trots op te zijn, maar hij brengt ook problemen met zich mee. Positiever geformuleerd: er zijn enorme uitdagingen waarover we bijna dagelijks kunnen lezen en horen.

Ons elektriciteitssysteem is niet voorbereid op het snel groeiende variërende aanbod van zon en wind en op de stijgende elektriciteitsvraag, om een paar aspecten te noemen. Op allerlei plaatsen wordt gegraven om het netwerk uit te breiden en te verzwaren en op nog veel meer plaatsen worden minder zichtbare maatregelen getroffen, van het installeren van opslag tot het implementeren van slimme regelingen en nieuwe regelgeving. Het is alles bij elkaar een enorm ingrijpende operatie die vele jaren gaat duren en veel weerstand en wrijving veroorzaakt.

Mij wordt wel eens kwalijk genomen dat ik de problemen die mede zijn ontstaan door de snelle groei van zonne-energie een blessing in disguise heb genoemd, ook al wil ik ze absoluut niet bagatelliseren. Mijn redenatie is simpel: als je weet dat je voor een langdurige, maar ook onvermijdelijke verbouwing staat kun je er maar beter snel aan beginnen, want des te eerder kun je dan van het resultaat profiteren.

Mensen en overheden komen immers vaak pas echt in actie als een probleem voelbaar is of zelfs pijn doet, niet op basis van een voorspelling of een scenario. Helaas misschien, maar voorbeelden te over. Dat ons energiesysteem nu in zijn voegen kraakt is dus een veel sterkere motivatie om te handelen dan de voorspellingen in rapporten uit het verleden.

Het gevaar dat ik zie is dat de huidige problemen worden gebruikt als reden of excuus om de transitiekoers te verleggen. Die 25 gigawattpiek aan zonnepanelen is indrukwekkend, maar toch niet meer dan een begin, want er moet nog vijf- tot tienmaal meer komen. De kop is eraf en het echte werk kan nu beginnen. Dat geldt ook voor windenergie.

Uitstel of koerswijziging kunnen we ons absoluut niet permitteren, want we hebben gloeiende haast en volwaardige alternatieven zijn er naar mijn overtuiging niet. Gelukkig maakt het recente Nationaal Plan Energiesysteem duidelijk dat maximaal blijft worden ingezet op aanbod van duurzame energie, met daarbinnen een prominente plaats voor zon en wind. Laat het huidige ‘gedoe’ daarom het einde van het begin zijn en niet het begin van het einde.