17 maart zijn de verkiezingen. Wij spraken daarom met Matthijs Sienot (D66), Mark Harbers (VVD), Agnes Mulder (CDA), Joris Thijssen (PvdA), Tom van der Lee (GroenLinks) en Sandra Beckerman (SP) over een aantal duurzame onderwerpen. Deze keer: het belang van nieuwe technieken zoals kernenergie en waterstof.

Kernenergie

In het partijprogramma van de VVD staat dat de partij nieuwe kerncentrales in Nederland wil die door de overheid gesteund worden. Ze streven ernaar de kerncentrale in Borssele langer open te houden en willen een Europese classificatie van kernenergie als duurzame energiebron. “Dan zijn private investeerders eerder bereid geld te stoppen in de bouw en komen er ook Europese subsidies beschikbaar.” De VVD wil deze kernenergie gebruiken voor de productie van waterstof. “Als kernenergie de constante bron vormt voor het elektriciteitsnetwerk, kunnen we met de wisselende opbrengsten van energie uit wind en zon in Nederland zelf onze duurzame ‘oranje waterstof’ produceren.”

Ook het CDA is voorstander van kernenergie als onderdeel van de energiemix. Agnes Mulder (CDA): “Het is een CO2-arme variant die we nodig hebben om onze klimaatdoelen vanaf 2030 te behalen. Want het duurt even voor zo’n centrale gebouwd is. Bovendien hebben we het ook nodig om mensen met kanker te kunnen bestralen. Waar ze dan geplaatst moeten worden? Binnen Zeeland is er veel enthousiasme over. Daar kunnen er wellicht twee bij komen. Of bijvoorbeeld in Rotterdam in plaats van de kolencentrales. In Groningen denk ik niet dat er veel draagvlak voor is.”

Het staat marktspelers vrij een vergunning aan te vragen voor een nieuwe kerncentrale, mits ze verantwoordelijkheid nemen voor de ontmanteling en langdurige opslag van het kernafval. Zo staat in het programma van D66. Matthijs Sienot (D66): “Maar we zetten in op groene waterstof als zon en wind niet levert. Met zoveel bombast zeggen het zonder kernenergie niet lukt is niet waar. TNO en Berenschot hebben berekend dat het ook zonder kan.” De partij is in ieder geval tegen subsidie voor kernenergie.

De andere partijen zijn tegenstander van kernenergie. Sandra Beckerman (SP): “Kerncentrales bouwen is erg duur en er is geen oplossing voor het afvalprobleem dat we nu ook al hebben. En vind maar eens een plek waar geen weerstand is om de centrale neer te zetten.” Ook Joris Thijssen (PvdA) is pertinent tegen kernenergie. “Het is gevaarlijk, duur en overbodig. Borssele moet ook dicht. Want waarom zou je voor kernenergie kiezen als je zon en wind hebt? We hebben nog genoeg ruimte op de daken. En als we tien tot twaalf procent van de Noordzee gebruiken voor windmolens levert dat net zoveel energie op als één kerncentrale.”

Tom van der Lee (GroenLinks) : “Kernenergie legt het ook gewoon af bij andere vormen. Het is onveilig, te duur en niet nodig. Je kunt beter de bestaande gascentrales ombouwen naar waterstofcentrales.”

Thorium

Is thorium een optie? Sandra Beckerman (SP): “Daar worden keer op keer beloftes over gemaakt. In 1955 stond er in Trouw al een stuk over dat thorium binnen vijf jaar goedkope energie kon leveren.” Ook Joris Thijssen (PvdA) heeft er weinig vertrouwen in. “Het is voorlopig niet haalbaar dus we hebben er gewoon geen tijd voor. We moeten nu meters maken.” Tom van der Lee (GroenLinks) : “Hoogleraren zeggen dat het sowieso niet voor 2050 gaat lukken hier. Misschien kan het ooit bijdragen, maar we kunnen er niet op gokken. Onderzoek naar thorium ondersteunen we wel.”

Mark Harbers (VVD): “Thorium moet nog volop ontwikkeld worden. Daarom moeten we ook niet langer wachten met kernenergie. Voor je het weet zijn we weer 20 jaar verder.” Agnes Mulder (CDA) is voorstander van thorium. “Voor de toekomst, want het is nog in de onderzoeksfase.”

CO2-opslag

Alle zes de partijen zijn voor CO2-opslag. Matthijs Sienot (D66): “Om bedrijven te helpen de omslag te maken. Daar valt grote winst te halen, want de industrie is verantwoordelijk voor veruit het grootste deel van de CO2-uitstoot.” Agnes Mulder (CDA), Tom van der Lee (GroenLinks) en Sandra Beckerman (SP) willen het echter alleen onder de zee opslaan, niet op land. Van der Lee (GroenLinks): “Want hoewel de kans klein is, loop je op land risico’s met lekken.” Hij wil de hoeveelheid subsidie die erheen gaat wel beperken. “Met een hogere CO2-belasting komt het voor bedrijven goed uit om het voortaan op te slaan. Dan doen ze dat dus ook wel zonder subsidie. De mogelijkheden van Carbon Capture and Usage (CCU) vind ik belangrijker. Want vanuit circulair perspectief is het best een interessante grondstof.”

Volgende generaties

Om te voorkomen dat CO2-opslag en kernafval als probleem wordt doorgeschoven naar volgende generaties, investeren we in R&D rond het hergebruik van CO2 en het verminderen en het hergebruik van kernafval. Zo staat te lezen in het verkiezingsprogramma van het CDA. Hoe denken de andere partijen daarover? Matthijs Sienot (D66): “Klimaatverandering doorschuiven naar de volgende generatie is nog veel erger. Opslag is nu de beste tussenstap om dat te voorkomen.” Sandra Beckerman (SP): “CO2-opslag mag in ieder geval geen excuus zijn om gewoon door te gaan met CO2-uitstoot.” Joris Thijssen (PvdA) denkt daar ook zo over. Tom van der Lee (GroenLinks) : “Iedere ton CO2 die je nu bespaart helpt. Als je het onder de grond stopt, verminder je het. Je kunt er alleen niet altijd mee door blijven gaan.”

Volgens Mark Harbers (VVD) is CO2-opslag echt nodig. “Ook om de industrie hier te houden. Wat kernafval betreft: daar zijn veilige technieken voor. We kunnen het opslaan in bunkers zoals dat nu gebeurt, maar onderzoeken hebben bijvoorbeeld ook uitgewezen in welke  grondlagen we het voor de eeuwigheid veilig kunnen opslaan. Geen enkele vorm van energieopwekking is zonder nadelen. Windmolens in de Noordzee hebben invloeden op de zeebodem, vissen en vogels. Voor solar zijn zeldzame grondstoffen nodig, voor batterijen zeldzame metalen. En dan is er ook nog het afvalprobleem. Iedere vorm gaat altijd met nadelen en met afval gepaard. De kunst is ervoor te zorgen dat we er nooit meer last van hebben op aarde en dat je alles hebt bedacht op het gebied van veiligheid.”

Batterijopslag

Hoe kijken de politici naar de rol van batterijopslag in de toekomst en wordt daar geld voor vrijgemaakt? Matthijs Sienot (D66): “Je kunt denken aan aanjaagsubsidies voor batterijen voor de onrendabele top. Dan worden ze vanzelf steeds goedkoper.” Tom van der Lee (GroenLinks) : “Het helpt ook al als er geen dubbele energiebelasting meer over de batterijen betaald hoeft te worden.” Joris Thijssen (PvdA) denkt dat elektrische auto’s hier ook een grote rol in gaan spelen. “Die kan je ook slim inregelen en er energie in opslaan of uit halen.”

Maar worden elektrische auto’s dan ook gestimuleerd? Sandra Beckerman (SP) wil vooral dat de producenten ervoor zorgen dat er betaalbare elektrische auto’s komen en zet in op beter en betaalbaar openbaar vervoer. Net als Joris Thijssen (PvdA). “De vervuiler moet gaan betalen. Hoe vervuilender je auto is, hoe meer je betaalt.” Ook Mark Harbers (VVD) hoopt dat de autofabrikanten over een paar jaar met betaalbare modellen komen. Tom van der Lee (GroenLinks) wil kilometerheffing invoeren die voor elektrische auto’s lager is dan voor auto’s die rijden op fossiele brandstof.

Groene waterstof

Zowel Tom van der Lee (GroenLinks)  als Matthijs Sienot (D66) vinden dat Nederland koploper moet worden op het gebied van groene waterstof. Matthijs Sienot (D66): “We hebben een hele goede ligging met de Noordzee, Eemshaven en de haven van Rotterdam. We hebben een enorme aardgasinfrastructuur die we ook voor groen gas kunnen gebruiken. En we hebben veel wind waarmee we die groene waterstof kunnen produceren.” Tom van der Lee (GroenLinks)  vindt dat er daarom nu veel in geïnvesteerd moet worden. “En je moet risico’s nemen om innovaties aan te jagen.”

Matthijs Sienot (D66) heeft ook bedacht hoe Nederland dit doel kan bereiken: “We moeten ervoor zorgen dat we het beste investeringsklimaat hebben voor duurzame ondernemers waardoor mensen bijvoorbeeld hier gaan investeren in elektrolysers. Daarvoor moeten we ook de juiste middelen aanwenden in Europa en zorgen voor de best mogelijke regelgeving en financiering.”

Joris Thijssen (PvdA): “Groene waterstof is een hele belangrijke bouwsteen. De prijs moet alleen nog naar beneden. Maar dat kan. Kijk maar naar wind. Eerst was het nog de duurste optie, maar zeven jaar later de goedkoopste. We moeten voor financiële zekerheid zorgen door te helpen bij de onrendabele top, maar er wel op letten dat we niet de hoofdprijs betalen.”

Sandra Beckerman (SP) ziet groene waterstof als een onderdeel van de oplossing. “Maar dan moeten mensen er niet alleen de lasten, maar ook de lusten van hebben.” Agnes Mulder (CDA) is wat kritischer. “Het moet wel haalbaar en betaalbaar zijn. Dus je moet eerst een goede investeringsanalyse maken.”

Energieverlies

Groene waterstof kost ook veel energie om te maken. Is dat geen groot nadeel?

Mark Harbers (VVD): “De omzetting van stroom in waterstof levert 30% energieverlies op. We hebben het nodig, maar iedereen denkt dat het de heilige graal is. Daar moet je niet te veel in doordraven. Want dan heb je bijvoorbeeld windenergie, daar maak je stroom van, daar maak je waterstof van en van die waterstof maak je weer stroom. Dan ga je dus heel veel energieverlies stapelen. En dat alles om één kerncentrale te voorkomen? Daar kan ik niet meer bij.”

Tom van der Lee (GroenLinks) : “Waarom roepen we niet dat er heel veel energie verloren gaat bij gebruik van fossiele energie? De bron van hernieuwbaar is gelukkig oneindig. Vanuit dat perspectief hoef je dus niet te besparen. Alleen hebben we nu nog te weinig capaciteit. Dat zal toenemen. En de pieken van bijvoorbeeld zon of wind, kan je alleen opvangen door die om te zetten in waterstof.”

Je moet vooral goed kijken waar je het inzet, meent Matthijs Sienot (D66). “Personenauto’s op groene waterstof laten rijden is bijvoorbeeld niet nodig. Maar in de industrie waar hele hoge temperaturen nodig zijn heb je het juist wel nodig. Net als voor lange afstand-verkeer en zwaar transport.”

Sandra Beckerman (SP) vindt dat we vooral moeten kijken naar ons energieverbruik in het algemeen. “Het is wonderlijk dat we zo weinig praten over besparing. Wat we niet kunnen doen is onbeperkt energie opwekken zonder dat we iets doen aan ons gebruik. Hoeveel datacenters kunnen we eigenlijk aan in ons land? Sommige gebruiken meer energie dan heel Amsterdam bij elkaar. Kan dat nog wel?”

Wil je meer weten over de duurzame plannen van de partijen? Lees dan hier alles over de toekomst van zonne-energie of klik hier voor hun mening over duurzame subsidies en de rol van Europa.

Voor dit artikel benaderden wij de zeven grootste politieke partijen in de peilingen voor een interview. De PVV ging niet in op ons verzoek.