Energieopslag is onmisbaar voor de energietransitie. Als we in de toekomst onze energievraag aan het aanbod willen koppelen zijn vele vormen van energieopslag noodzakelijk. Maar opslagprojecten ontwikkelen is geen liefdadigheidswerk. Om opslagprojecten in Nederland te realiseren zijn de businesscase en een gelijk speelveld noodzakelijk, daarom moeten er betere randvoorwaarden komen én een concreet opslagdoel.

Het is geen verrassing dat met name netbeheerders energieopslag onmisbaar noemen, want ons toekomstig energiesysteem – met zon- en windenergie als voornamelijke bron – kan niet zonder buffering. Inmiddels is er zoveel netcongestie in Nederland dat netuitbreidingen en nieuwe aansluitingen overal moeilijk zijn. Energieopslag kan zowel afname- als opwekcongestie voorkomen.

In een Kamerbrief maakten demissionair minister voor Klimaat en Energie Rob Jetten en de netbeheerders duidelijk dat er onorthodoxe maatregelen nodig zijn om netcongestie te voorkomen. Zonder energieopslag vertraagt de energietransitie aan alle kanten.

Hoewel het nog onduidelijk is hoeveel energieopslag onze energie-infrastructuur nodig heeft, is het wel heel duidelijk dát er energieopslag nodig is. Vermoedelijk minimaal 9 tot 20 gigawatt in 2030 en tot 70 gigawatt in 2050. Om dit soort aantallen te realiseren is er heel veel nodig, van alle betrokken partijen.

De transporttarieven houden opschaling tegen
Op dit moment kan de businesscase van veel energieopslagprojecten nog niet uit. Zelfs wanneer alle betrokkenen baat hebben bij de realisatie. Zo heeft Ecorys eerder uitgerekend dat energieopslag ons ieder jaar 2 miljard euro aan maatschappelijke meerwaarde kan opleveren.

De grootste oorzaak hiervan zijn de transporttarieven. Die kunnen oplopen tot meer dan 80 procent van de operationele kosten. TenneT is bereid om een korting te geven die kan oplopen tot zo’n 65 procent van het transporttarief. Voor veel opslagprojecten is dat echter niet genoeg en dus zal de beoogde 9 gigawatt niet gerealiseerd kunnen worden.

Als we echt werk willen maken van de energietransitie hebben we een snelle opschaling nodig van het aantal opslagprojecten. Daarvoor is een nultarief op transport voor energieopslag onmisbaar. Voor energieopslag blijft gewoon gelden dat de businesscase moet kloppen, want anders komen die batterijen er niet.

Nederland wijkt hierin juist af van omliggende buurlanden, want Duitsland en België hebben wel een nultarief voor energieopslag. Om ervoor te zorgen dat partijen willen investeren in Nederlandse energieopslagprojecten hebben we financiële zekerheid nodig.

Naast financiering is een snelle uitvoering noodzakelijk
Los van de financiering is er veel onduidelijkheid over geschikte locaties voor energieopslag. Hierdoor stokt de vergunningverlening, wat leidt tot vertraging van de uitrol van energieopslag. De overheid dient samen met de sector geschikte batterijlocaties in kaart te brengen en via marktprikkels te stimuleren, dient warmteopslaglocaties bij de aanleg van nieuwe warmtenetten als vast criterium mee te nemen en dient depots, lege gasvelden en zoutcavernes voor moleculenopslag geschikt te maken.

Vervolgens moeten er uniforme kaders worden gegeven aan lokale overheden rondom vergunningverlening. Gemeenten zitten anders met de handen in het haar om opslagprojecten op een goede manier aan te sluiten. Pas dan zorgen we voor een versnelling in de uitvoering rondom opslag.

Hoe nu verder?
Ten slotte missen we als energieopslagsector nog een concreet doel. Om toe te werken naar de juiste uitkomst voor energieopslag hebben we een concreet doel nodig vanuit de overheid en de netbeheerders. Welke vorm van energieopslag moet nou waar en in welke hoeveelheid? Dat zou een belangrijke toevoeging zijn voor een vervolg op de Routekaart Energieopslag.

Het is daarom essentieel dat netbeheerders hun data transparant met de markt delen. Als wij weten waar de prioriteiten zitten dan kunnen we ook gerichter aan de slag. Dat zorgt ervoor dat de energieopslag daar komt waar het nodig is voor het elektriciteitsnet en daar waar de businesscase uit kan.