Zonnepanelen leveren elektriciteit op gelijkspanning. Dat werkt net even anders dan een elektrische installatie op wisselspanning. ‘Denk niet dat je het wel weet, maar verdiep je erin’, adviseert Henry Lootens, bestuurder van stichting Gelijkspanning Nederland.

Wisselspanning is lange tijd de norm geweest voor elektriciteit, maar met de komst van zonnepanelen, ledverlichting en batterijen maken we steeds meer gebruik van stroom op gelijkspanning. Dat stelt specifieke eisen aan de installaties, meldt Henry Lootens, bestuurder van stichting Gelijkspanning Nederland. Vanuit de stichting geeft hij twee tot drie keer per week trainingen over gelijkspanning, waar ook installateurs aan meedoen. Lootens zit ook in de normalisatie-commissie voor de NPR 9090, de norm voor installaties op gelijkspanning. Hij ziet een spanningsveld tussen de papieren werkelijkheid en de praktijk op de werkvloer, blijkt uit het interview.

Gelijkspanning

Zonnepanelen zetten zonlicht om in elektriciteit, maar die stroom verschilt van de elektriciteit uit het stopcontact, vertelt Lootens. “Zonnestroom is elektriciteit op gelijkspanning. Om het geschikt te maken voor het elektriciteitsnet wordt het met invertors omgezet in stroom op wisselspanning. Wisselspanning is echter groter of lager dan gelijkspanning omdat wisselspanning varieert in spanningsniveau. Dit betekent dat de verbindingen tussen de zonnepanelen en de invertors goed moeten zijn. Dat is niet altijd het geval,” zegt Lootens. Hij ziet dat connectoren soms verkeerd worden aangeknepen, met het verkeerde gereedschap. Dat zorgt ervoor dat zonnepanelen brandjes kunnen veroorzaken, terwijl dat niet aan de panelen ligt.

Normalisatie

Lootens: “We hebben vakmanschap nodig om zonnepanelen goed en veilig te installeren. We hebben gezien wat er gebeurt als dit niet goed gaat: verzekeraars verhogen de risicopremies bij daken met zonnepanelen. Dat is slecht voor de handel in de solarsector en voor de energietransitie. Om dit wel goed te laten verlopen moeten we laten zien hoe het wel hoort. Dan doen we met het stellen van normen. Dat proces heet normalisatie.” Lootens had daar eerst een hekel aan, omdat het veel leeswerk vereist, met allerlei juridische termen. Maar normalisatie is nodig om de elektrische veiligheid bij zonnepanelen te borgen. “Als er brand uitbreekt gaat het om mensenlevens.”

Meterkast

Volgens Lootens gaat het erom dat personeel weet waar ze mee bezig is, zoals bij een verdeler in de meterkast. “Met zonnepanelen wordt stroom opgewekt waardoor elektriciteit van twee kanten komt. Degene die in de meterkast bezig is moet dat verschil weten.” Lootens vertelt over de normen NEN1010 (‘de installatiebijbel’) en de NPR9090 voor installaties op gelijkspanning. Die laatste norm geldt niet alleen voor zonnepanelen, maar ook voor bijvoorbeeld elektrische auto’s. “Gelijkspanning werkt net even anders dan gewone elektrische installaties. De huisregels voor wisselspanning gelden niet voor gelijkspanning. Het is belangrijk om het verschil te kennen.”

Bijscholing

Lootens adviseert installateurs om zich bij te scholen op gebied van zonnepanelen en gelijkspanning. “Denk niet dat je het wel weet, maar verdiep je erin. Het is arrogant om te denken dat je het wel weet. Er zijn wezenlijke verschillen met normale elektrische installaties. Het is belangrijk om die verschillen te kennen.” Lootens verwijst naar het opleverrapport van Techniek Nederland. “Als je dat volgt ben je bewuster bezig met installaties. Dan is het niet een kwestie van alleen zonnepanelen plaatsen en klaar, maar meet je ook na of de installatie werkt.”

Focus helpt

Lootens bespeurt bij zonnepanelen een groot verschil tussen installateurs. “De ene installateur is beter bezig dan de andere. Dat heeft niets te maken met de grootte van het bedrijf. Ik merk wel dat focus helpt. Een installateur die zich specialiseert in bijvoorbeeld daken van woningen wordt daar vanzelf goed in.” Lootens noemt een installatiebedrijf op de Veluwe dat alleen agrarische bedrijven helpt. “Daar kennen ze de planning van de boerenbedrijven, zodat ze met de minste stress voor de dieren zonnepanelen op de daken van de veeschuren leggen. Dat vinden de klanten ook fijn.”

Stok achter de deur

Een stok achter de deur is als opdrachtgevers certificaten eisen, zoals het VCA of het Zonnekeur, aldus Lootens. “Dan moet je toch wel minimaal weten wat je doet, met name op technisch gebied. Dat leg ik ook uit bij mijn lezing op Solar Solutions.” Lootens denkt niet dat er veel installateurs dit zullen volgen, maar hoopt wel op belangstelling van belangrijke partijen. “Misschien zitten er verzekeraars in het publiek. Dat zou leuk zijn. Ik hoop op interactie met de zaal, en als er geen reacties komen zorg ik daar wel voor.”

Henry Lootens zou op Solar Solutions International een sessie houden over de NEN 1010 en NPR 9090. In verband met uitstel van de beurs wordt deze sessie waarschijnlijk in september op de beurs gehouden. Het seminarprogramma is naar verwachting vanaf de zomer weer zichtbaar op de website.