Groei hernieuwbare energie in 2024 steeds vaker gepaard met overschotten

10.01.2025 Gijs de Koning

Groei hernieuwbare energie in 2024 steeds vaker gepaard met overschotten
©Alliander

Uit de jaarcijfers van Energieopwek.nl over 2024 blijkt dat de productie van hernieuwbare energie in Nederland met 11 procent is gegroeid ten opzichte van 2023. Hiermee kwam het percentage aan hernieuwbare energie op 54 procent. Het is voor het eerst dan het merendeel van de energie in Nederland uit hernieuwbare bronnen wordt opgewekt.  De groei in hernieuwbare energie zorgde ook voor steeds meer momenten waarop er een overschot aan energie was, waardoor zonnepanelen en windparken moesten worden uitgeschakeld. Deze trend weerspiegeld een breder Europees probleem.

De groei van het aantal geïnstalleerde zonnepanelen zorgde voor een toename van 15 procent over het hele jaar. Daarnaast werden er twee windparken op zee geopend. Hierdoor was de toename van de productie van hernieuwbare energie uit windmolens 14 procent.

De mogelijkheden om hernieuwbare energie op te slaan op momenten dat deze niet kan worden gebruikt waren in 2024 nog niet toereikend. Het Nationaal Klimaat Platform schrijft dat als deze opslagmogelijkheden er wel waren geweest, de groei van de totale hoeveelheid hernieuwbare energie ten opzichte van 2023 rond de 13 procent had kunnen uitkomen.

Van de opgewekte energie in Nederland was dit jaar 54 procent afkomstig van duurzame bronnen. Dit had op 56,5 procent kunnen uitkomen als de zonnepanelen en windparken niet afgeschakeld hadden hoeven worden. Ter vergelijking: vorig jaar was 50 procent van de energie afkomstig uit duurzame bronnen.

Wanneer er periodes zijn waarin zodanig veel hernieuwbare energie wordt opgewekt dat de energie niet kan worden gebruikt over geëxporteerd, daalt de energieprijs en kan deze zelfs negatief worden. Eigenaren van zon- en windparken kiezen er op deze momenten vaak voor om de zonnepanelen en windmolens af te schalen of zelfs uit te schakelen. Volgens de berekeningen  van energieopwek.nl heeft dit er toe geleid dat 3 ter wattuur aan potentiële duurzame energie, niet is opgewekt.

Negatieve energieprijzen in Europa
Het probleem van overschotten aan duurzame energie doet zich niet alleen voor in Nederland. De Europese prijs voor elektriciteit was dit jaar op 1480 momenten negatief, blijkt uit data van Eurelectric. De negatieve momenten kwamen vooral voor op momenten van hoge opbrengsten van zonne- en windenergie en een lage vraag naar energie.

Het overschot aan duurzame energie op bepaalde momenten zorgt ervoor dat de energieprijzen negatief worden. De Nederlandse energieprijzen worden in hun schommelingen beïnvloed door de Europese markt. De energieleveranciers handelen op de Europese day-ahead markt om de prijs te bepalen.

De energieprijs lag gemiddeld ook lager dan in 2023. Deze was 82 euro per megawattuur op de day-ahead markt in 2024 en 97 euro per megawattuur in 2023.

De vraag naar energie in Europa is na twee jaar van afname in 2023 toch weer toegenomen, volgens de data van Eurelectric. In 2024 was de totale vraag 2,726 terawattuur, terwijl dit in 2022 en 2023 respectievelijk 2.843 en 2.696 terawattuur was.

Over heel Europa bedroeg de bijdrage van duurzame energie aan de energiemix 48 procent. Fossiele brandstoffen waren goed voor 28 procent (het laagste ooit) van de energiemix en nucleaire energie 24 procent.