Het energielandschap verandert, en daarmee ook de manier waarop nieuwe zonneparken kunnen worden gerealiseerd. Zonder flexibiliteit wordt het lastig, maar door opwek met opslag en levering te combineren kan een nieuw zonnepark prima renderen, volgens Sander Kooper van energiebedrijf Vrijopnaam.

Bij energieleverancier Vrijopnaam kunnen consumenten een ‘stukje opbrengst uit een zonnepark’ kopen. Dat gaat om delen van 250 wattpiek van 99 euro per stuk, een zogenoemd Paneelopnaam. Zo koopt een gebruiker als het ware het recht op dat deel van de stroomproductie – tot maximaal de hoogte van het eigen gebruik – en dit wordt achteraf verrekend met de energierekening.

Op deze manier kunnen mensen die zelf geen zonnepanelen op hun dak kunnen leggen, bijvoorbeeld omdat zij in een flat wonen, een dak op het noorden hebben of in een monumentaal pand wonen, toch profiteren van het ‘zelf’ opwekken van zonnestroom. Er hoeven geen terugleverkosten betaald te worden, en er is geen hinder van negatieve stroomprijzen. In een app kunnen gebruikers zien hoe het met de opwek van ‘hun’ zonnepanelen gaat en wat dat voor hun energierekening betekent.

Als gebruiker kies je het zonnepark waarvan je stroom van wil afnemen, vertelt Kooper. “Het liefst proberen we lokale productie ook aan lokale afname te koppelen. Maar het is een administratieve exercitie, dus in principe kan ook iemand uit Maastricht klant worden bij ons en een Paneelopnaam uit Enter aanschaffen.”

Vrijopnaam bestaat bijna tien jaar en heeft twaalf zonneparken op acht locaties gebouwd, vertelt Kooper. “We begonnen ooit met een parkje van 600 kilowattpiek in Drenthe, en dat was toen volgens mij het grootste park in de hele provincie in 2016. Nu is dat natuurlijk mega klein, en niet meer een project wat je in de huidige tijdsgeest zou ontwikkelen. Technisch, financieel, juridisch en organisatorisch is het ontwikkelwerk allemaal flink veranderd en dat hebben wij ook wel meegemaakt. De werkelijkheid is gewoon heel anders dan destijds.”

“Ik zou niet zeggen dat het tien jaar geleden eenvoudig was, maar andere dingen waren toen lastig in vergelijking met nu. Nu zie je dat het uitdagend is omdat beleidsmatig veel gemeenten en provincies het slot erop hebben zitten en geen vergunningsaanvragen in behandeling willen nemen omdat ze daar vanuit provinciale verordeningen en eigen beleidskaders even geen ruimte voor zien. Ik denk overigens dat dit na verloop van tijd wel weer terug gaat komen.”

Dat heeft ermee te maken dat sommige gemeenten de aangescherpte (landelijke) gedragscode zon op land hebben doorvertaald naar een algemene stop, en helemaal geen vergunningen in behandeling nemen, vertelt Kooper. “De muizengaatjes die er nog zijn vanuit provincies en gemeentes proberen wij nog wel op te zoeken, en dat lukt ook wel, maar het is wel een narrow focus. Terwijl tien jaar geleden elke gemeente wel een pilot-zonnepark wilde.”

Geen nieuw park zonder opslag

Opslag is ondertussen standaard onderdeel van de zonneparken van Vrijopnaam geworden, vertelt Kooper. “Wat ons betreft staat de meerwaarde hiervan energetisch en financieel gezien als een paal boven water. De combinatie van productie en opslag levert een robuuster businessmodel op. Een park met accu kan veel meer flexibiliteit bieden aan jezelf, de netbeheerder en derden.”

Dat is wel anders dan zonneparken van een aantal jaar geleden. “Toen had je gewoon platte opwek en weinig negatieve uren. Toen hoefde je daar nog niet zo over na te denken”, aldus Kooper. “Als je vandaag de dag puur een exploitant van zonne-energie zonder flexibiliteit bent, is het snel over en uit. Maar met opslag en levering ernaast, heb je een prima en solide businesscase in de huidige tijdsgeest.”

De combinatie van opwek, opslag en levering geeft Vrijopnaam ook een sterke positie. “Op het moment dat je zelf gaat over de afzet van een kilowattuur, dan ben je op een wat breder spectrum in de hele waardeketen actief en die pilaren ondersteunen elkaar dan ook goed. En zo krijgen wij als zonnepark ook dingen voor elkaar die anderen als te risicovol of te weinig renderend zien.”

Nieuw zonnepark Enter

Het nieuwste zonnepark van Vrijopnaam werd in september geopend in Enter. De 7.700 zonnepanelen zijn samen goed voor een vermogen van 5 megawattpiek. Dit park werd overgenomen van een andere partij die zich wegens marktomstandigheden terugtrok. “Wij hebben het project overgenomen omdat het past in de filosofie van hoe wij zonneparken ontwikkelen. Je zal bij ons niet zo snel een weiland van linksvoor tot rechtsachter volgebouwd zien zonder tussenruimtes. Wij proberen voor zover mogelijk ook altijd voor de natuur wel meerwaarde te creëren.”

“We kijken ook kritisch naar de plek waar we parken neerzetten. Als je kijkt naar ons portfolio dan zie je geluidswanden van snelwegen of oude vuilplaatsen, dat soort locaties proberen wij actief te zoeken”, aldus Kooper.

Ondertussen lopen de plannen voor nieuwe zonneparken door. Sommige projecten zitten nog in de vergunningsfase, andere wachten op een netaansluiting. Maar nieuwe zonneparken zullen er gewoon nog komen, volgens Kooper.

Wat hoog op Koopers verlanglijstje voor nieuw energiebeleid zou staan, is het maximaal benutten van de bestaande netcapaciteit via nieuwe contractvormen en een representatieve en eerlijke berekening van het SDE-correctiebedrag.

Daarnaast is snelle duidelijkheid over de Contracts for Difference belangrijk. “Als je dat al concreet kan maken, daarin zekerheid kan geven aan ontwikkelaars en exploitanten die zich ook in overleg met financiers goed moeten kunnen voorbereiden, dan is dat ook heel waardevol. Anders loop je daar misschien straks tegen de volgende muur op, een park moet natuurlijk wel financierbaar blijven. De zekerheid die de SDE altijd geboden heeft, die helpt daarbij natuurlijk wel flink.”