Grootschalige opslag: wanneer gaat het gebeuren?

20.05.2022 Simone Tresoor

Grootschalige opslag: wanneer gaat het gebeuren?

Iedereen lijkt inmiddels doordrongen van het feit dat we de groei van hernieuwbare energie niet kwijt kunnen op het net. We zullen andere wegen moeten bewandelen en de meest voor de hand liggende weg is die van energieopslag.

Solar365 ging in gesprek met drie experts op het gebied van energieopslag: Maarten van den Heuvel, voorzitter van Energy Storage Nederland, Guyon de Koning, voormalig managing director van Fox ESS Nederland, en Steven Heshusius, hoofdonderzoeker van Dutch New Energy Research (DNE Research). In een artikelreeks van twee delen vertellen zij hoe ze denken dat deze markt zich de komende tijd gaat ontwikkelen. In dit deel spreken wij met Guyon de Koning en Steven Heshusius. Het artikel met Maarten van den Heuvel lees je hier.

‘Er gaat natuurlijk iets gebeuren’
Guyon de Koning was managing director bij Fox ESS B.V., leverancier en producent van omvormers en thuisbatterijen. Ze hebben alles in eigen beheer en bestieren dus de volledige keten. De Koning: “Wij hebben onze eigen grondstoffenmijnen, we maken onze eigen omvormers en als kers op de taart hebben wij een eigen cellenfabriek. Daarin zijn we wel uniek.”

Er gaat natuurlijk iets gebeuren, maar wanneer en hoeveel en voor wie, die vragen hangen nu nog in het luchtledige. Flexibele tarieven zouden bijvoorbeeld voor een verschuiving kunnen zorgen. Neem het voorbeeld van Zweden, daar is het prijsverschil tussen dag- en nachtstroom zo groot dat men massaal aan de thuisbatterij is gegaan om ze ’s nachts vol te tanken met goedkope stroom en het overdag te gaan gebruiken. In dit land wordt geen subsidie op accu’s gegeven, maar omdat het prijsverschil tussen dag en nacht zo groot is, is het al snel rendabel een batterij aan te schaffen.

‘Een gemiddelde rijtjeswoning moet denken aan een systeem van 12 tot 15 kilowattuur’
De Koning: “We zetten momenteel al wel batterijen neer bij het kleine MKB. Daar zijn ze zonder subsidie zo rond de acht jaar terugverdiend. Dat heeft alles te maken met de piekbelasting, waardoor ze een grote hoofdaansluiting moeten hebben. Onze accu’s vangen daar de piekbelasting op zodat men de hoofdaansluiting kan verlagen. Dit levert een besparing van honderden euro’s per maand op en dan zie je de terugverdientijd.”  

“In België zijn ze, na de afschaf van de terugtellende meter vorig jaar, ook massaal aan de thuisbatterij gegaan”, vertelt hij. “Onderzoeken laten zien dat ze daar een accu-pakket van rond de 10 tot 15 kilowattuur gebruiken. Ik denk dat je in Nederland voor een gemiddelde rijtjeswoning (zonder elektrische auto) aan een systeem moet denken van tussen de 12 en 15 kilowattuur.

‘Het aanpassen van het netwerk kost enorm veel tijd, en die tijd is er niet’
Het zou goed zijn, voor de ontlasting van het net, om de thuisbatterij te gaan subsidiëren. De residentiële verdeling over heel Nederland kan dan zorgen voor meer gelijkmatigheid op het net.”

Hij vervolgt: “Zolang de salderingsregeling er is, is het voor de huiseigenaar gewoon nog niet rendabel. Subsidiëren kost de overheid niet meer. Dat geld zijn ze nu ook kwijt aan het herstructureren van de energie-infrastructuur. Daar kunnen ze enorm besparen door accu’s in te zetten. Daarbij kost het aanpassen van het netwerk enorm veel tijd, en die tijd is er niet.”

‘We staan aan het begin van een kantelpunt’
Steven Heshusius is hoofdonderzoeker bij Dutch New Energy Research (DNE Research). DNE Research publiceert jaarlijkse sectorrapporten over zonne-energie, warmtepompen en onlangs verscheen hun eerste Smart Storage Trendrapport. De rapporten bevatten uitgebreide marktgegevens en geven inzicht in trends, potentie en uitdagingen op het gebied van markt, politiek en techniek.

Wat zijn Heshusius bevindingen? “Ook wij hebben de indruk dat een begin van het kantelpunt in zicht is. De groei van batterijopslag begint te komen en de groep bedrijven die wij bevraagd hebben geeft hier een goede indicatie over. We hebben 187 megawattuur aan systemen geïdentificeerd bij de onderzochte groep. Het overgrote deel hiervan is het afgelopen jaar aangesloten. Dit kan je dus zien als het ijkpunt voor de ontwikkeling van de komende jaren.”

‘Wij verwachten de grootste groei bij de zonne-sector’
“We zien, als we naar het aantal systemen kijken, een behoorlijk aantal geplaatste systemen bij huishoudens. Dan moet je denken aan de helft van de tweeduizend systemen die wij geteld hebben. Maar als je het over capaciteit hebt moet je natuurlijk kijken naar de grote bedrijven. Wij verwachten, gezien de congestieproblematiek, dat de zonne-sector de komende tijd zeker gaat instappen. In de combinatie met batterijen kan er de komende jaren ook met het huidige netwerk nog zo’n 8 gigawatt grootschalige opwek bij. Hier verwachten ik dan ook de grootste uitbreidingen”, vertelt hij.  

Heshusius: “Stel dat de congestie ook een serieus probleem gaat worden in de woonwijken, waardoor de omvormers met regelmaat uitgeschakeld worden, dan zou dat wellicht nog iets kunnen toevoegen aan het momentum voor de aanschaf van de individuele thuisbatterij, maar voorlopig lijkt de salderingsregeling te worden afgebouwd voordat dit wijdverbreid gaat spelen. Je zou dan wel nog kunnen denken aan versnelde afbouw, maar ik kan me ook voorstellen dat een wijziging in de tariefstructuren voor grootschalige opslag de buurtbatterij een beter alternatief kan maken tegen die tijd.”

‘Met een dergelijke ontwikkeling denk je al gauw aan de ‘solar-boom’ van de afgelopen jaren'
 Hoe denkt DNE Research dat de markt voor energieopslag zich gaat ontwikkelen? “We houden een voorspelling aan dat het aantal geplaatste batterijsystemen wereldwijd zestien keer groter wordt in de komende tien jaar, maar we horen ook al geluiden dat het nog wel eens veel harder kan gaan. Zo geeft één van de regionale netbeheerders alleen al aan voor 1.300 megawatt aan projecten in hun gebied te verwachten in de komende periode. Dan heb je het in één deel van het land al over zo’n acht maal de capaciteit van vandaag.”

“Met een dergelijke ontwikkeling denk je al gauw aan de ‘solar-boom’ van de afgelopen jaren. In Nederland is de solarsector in ruim tien jaar tijd ook van 100 megawatt naar 15 gigawatt gegroeid”, aldus de onderzoeker.   

De Nationale Trendrapporten worden gebruikt als jaarlijks ijkpunt door marktpartijen, politiek, beleidmakers en pers. De rapporten worden geschreven op basis van kwantitatief en kwalitatief onderzoek verricht door onderzoekers van Dutch New Energy Research.