92 procent van het transport in Nederland draait momenteel nog op fossiele brandstoffen. De transportsector bestaat uit personenauto’s, vrachtvoertuigen, mobiele voertuigen, maar ook uit scheepsvaart. Hoewel scheepsvaart maar een klein deel uitmaakt van de totale uitstoot van de transportsector, stootte het Nederlandse vervoer over water (binnenvaart en zeevaart) in 2022 7,5 miljard kilo CO2 uit. In dit artikel kijkt Solar365 in hoeverre de binnenvaart kan bijdragen aan het vergroenen van de transportsector.

Vervoer over water stootte in 2022 4,4 procent van de totale Nederlandse CO2-uitstoot uit. Ten opzichte van de economische groei die de scheepvaart sector heeft meegemaakt sinds 2001, is de CO2-uitstoot relatief afgenomen. De bijdrage van het vervoer over water aan stikstofoxide-uitstoot nam in de afgelopen jaren toe van 33 tot 39 procent.

Beleid binnenvaart
De Rijksoverheid streeft naar een klimaatneutrale binnenvaart in 2050. Er wordt ingezet op zero-emissie en op het gebruik van duurzame brandstoffen. In 2020 telde Nederland 90 hybride binnenvaartschepen, dit is 2 procent van de in totaal 4.500 vaartuigen. Om emissieloze binnenvaart te stimuleren is de Subsidieregeling Verduurzaming Binnenvaartschepen (SVB) in gebruik. De subsidie stelt 76,4 miljoen euro beschikbaar voor de verduurzaming van binnenvaartschepen tussen 2021 en 2025. De huidige status van de regeling is weergegeven in figuur 1.

 

Super B
Elektrificatie van de scheepsvaart is momenteel de meest gangbare optie voor het verduurzamen van de scheepsvaart. Super B is één van de bedrijven die zich inzet voor het elektrificeren van de Nederlandse binnenvaart. Solar365 sprak Jordi Rietman, marketing en communicatie manager bij Super B, over de lithium-ijzerfosfaat accu’s in de scheepsvaart.

Hoewel Super B vooral bekend staat om zijn camperaccu’s, zijn de accu’s voor de scheepsvaart ook een belangrijk onderdeel van de bedrijfsvoering. “We focussen steeds meer op de maritieme sector doordat de regelgeving voor de uitstoot van de scheepsvaart wordt aangescherpt. Zo moeten alle binnenvaartschepen in Amsterdam in 2025 elektrisch zijn. We richten ons vooral op de pleziervaart, rondvaartboten en binnenvaartschepen, deze schepen kunnen in theorie volledig elektrificeren”, aldus Rietman.

Toch hebben veel klanten van Super B nog de voorkeur voor hybride varen, legt Rietman uit. “Eigenaren van een jacht willen op zee bijvoorbeeld nog wel een verbrandingsmotor kunnen gebruiken, als het midden op zee misgaat is het goed om over te kunnen stappen op een andere noodstroomvoorziening.”

Lithium-ijzerfosfaat
De accu’s van Super B bestaan uit lithium-ijzerfosfaat. Lithium-ijzerfosfaat accu's bieden veel voordelen in vergelijking met loodzuur accu's en andere lithium accu's. Zo hebben ze bijvoorbeeld een langere levensduur, weinig tot geen onderhoud, zijn ze extreem veilig, licht in gewicht en hebben ze een verbeterde ontlading en laadefficiëntie. De accu's zijn niet de goedkoopste op de markt, maar doordat het volledige productieproces van de accu’s zich in Hengelo bevindt, kan er meer kwaliteitsgarantie worden geleverd dan wanneer de productie buiten Europa plaatsvindt. “We zijn er trots op dat er maakindustrie in Nederland zit.”

De lithium die wordt gebruikt voor de accu’s wordt gewonnen uit zoutwater, waardoor de grondstof breed beschikbaar is. Daarnaast kan het op een meer ethische manier gewonnen worden dan grondstoffen zoals kobalt, vertelt Rietman.

Momenteel is lithium nog dé oplossing voor het elektrificeren van de scheepsvaart. Maar omdat er nog een flinke winst te behalen valt op het gebied van elektrificatie van de scheepsvaart ziet Rietman ook mogelijkheden in andere oplossingen: “Het nadeel aan lithium is dat je gedurende de nacht moet opladen, waardoor je tegen congestieproblematiek aanloopt. Met het oog op de toekomst moet er ook gekeken worden naar andere oplossingen om de scheepsvaart te verduurzamen, zoals waterstof.”

“Je kan op verschillende manieren elektriciteit opwekken en benutten. Waterstof kan daarbij een rol spelen, maar er zijn daarbij nog veel vraagstukken. Vooral voor cruiseschepen en de zeevracht is het energieprofiel te groot voor lithiumaccu’s. Hier kan waterstof mogelijk een rol gaan spelen”, legt Rietman uit.

Om de volledige scheepsvaart klimaatneutraal te krijgen tegen 2050, moeten grotere schepen op biobrandstof gaan varen. Om deze reden hebben Havenbedrijf Rotterdam en GoodShipping vorige de ‘Switch to Zero’ campagne aangekondigd. Door de overstap op biobrandstof hebben 17 bedrijven vorig jaar 2023 ton CO2 bespaart. Daarnaast gaat de Europese scheepsvaart, net als de industrie, binnenkort over op een ETS-systeem, waarbij uitstoot certificaten worden verhandeld.

Volgens Rietman is regelgeving een goede stimulans voor het verduurzamen van de sector. “Door een push vanuit de overheid zie je dat ontwikkelingen sneller gaan en de vraag naar lithium accu’s op lange- en korte termijn toeneemt.”