Friesland is de koploper van Nederland op het gebied van circulariteit, en zelfs internationaal wordt een voorbeeld genomen aan de provincie. In het samenwerkingsverband Circulair Friesland wordt in brede zin aan circulaire ambities gewerkt, zo ook aan het circulair omgaan met zonnepanelen.

Nederland heeft als doel gesteld om in 2030 al 50 procent minder grondstoffen te gebruiken, en in 2050 moet Nederland een volledig circulaire economie hebben. Dat houdt in dat er (zo goed als) geen nieuwe grondstoffen meer worden gebruikt.

Friesland scoort 10,6 procent op de circularity metric. Dat betekent dat 10,6 procent van het materiaal dat in deze regio gebruikt wordt, afkomstig is van tweedehands materialen die verkregen en opnieuw gebruik worden in de Friese regio. Dit percentage is hoger dan het Nederlandse gemiddelde (9,8 procent) en hoger dan het wereldwijde gemiddelde (6,9 procent).

In Friesland wordt in het samenwerkingsverband Circulair Friesland al tien jaar gewerkt aan circulariteit, met 180 leden die bestaan uit bedrijven, overheden en kennisinstituten.

“Friesland is voorloper in de circulaire economie, dankzij haar lokale verankering en samenwerking”, aldus Circulair Friesland. Met eigen taal, tradities en een gemeenschapsgevoel heeft Friesland een duidelijke regionale identiteit die in de cultuur maar ook in de economie terug te vinden is. Friesland leunt niet op ‘oude structuren’, maar heeft liever een pragmatische en doelgerichte benadering.

Zonnepanelen demonteren

De organisaties die deelnemen aan Friesland Circulair komen uit de meest uiteenlopende sectoren, van architecten en bouwbedrijven tot onderwijsinstellingen en gemeenten. Er zijn ook installateurs van zonnepanelen aangesloten bij het samenwerkingsverband.

Een van de deelnemende bedrijven is Vriezon, een zonnepaneleninstallateur die gevestigd is in Leeuwarden. Vriezon installeert niet alleen zonnepanelen, maar haalt ze uiteindelijk ook weer van het dak af wanneer de installatie bijvoorbeeld vervangen moet worden. Deze panelen belanden dan niet op een afvalhoop, maar er wordt onderzocht of ze nog een ronde mee kunnen. Als dat het geval is, wordt een nieuwe bestemming gezocht. Als de panelen echt afgeschreven zijn, worden gaan ze het recycling-proces in.

Voor het recyclen werkt Vriezon samen met Caparis. Dit bedrijf demonteert de gebruikte zonnepanelen om zo veel mogelijk materialen te kunnen hergebruiken. Caparis was de eerste gecertificeerde zonnepanelen-recycler van Nederland en biedt werk aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Bij Caparis worden de zonnepanelen tot op materiaalniveau uit elkaar gehaald. “Aluminium, glas, waardevolle metalen en het zogeheten fece – een mix van folie, lijm en zonnecellen – worden allemaal apart verwerkt. Dankzij ‘de knabbelaar’, een innovatieve en unieke machine van Caparis, gebeurt dit energiezuinig én mensgericht. Wereldwijd bestaat er maar één van deze machines – en die staat in Leeuwarden”, schrijft Caparis.              

Zonder Circulair Friesland had deze samenwerking tussen Vriezon en Caparis waarschijnlijk niet plaatsgevonden, vertelt Jan Slager, commercieel directeur van Vriezon. Caparis was al lid van Circulair Friesland, later sloot ook Vriezon aan en zo ontstond de samenwerking. Slager ziet Circulair Friesland als platform om kennis te delen, en vanuit dat idee ziet hij verschillende samenwerkingen en projecten ontstaan.

Zo werkt Vriezon nu ook met CupConcept, een bedrijf dat kunststof glazen voor evenementen verhuurt, en ook deelnemer is van Circulair Friesland. Voor deze samenwerking heeft Vriezon een off-grid koelcontainer ontwikkeld, met zonnepanelen en een batterijsysteem, die de glazen gekoeld brengt en afhaalt van evenementen. Ook start Vriezon een samenwerking met een bedrijf dat biobased woningen bouwt, waarvoor Vriezon de zonnepanelen en batterijen regelt.