De hoogste rechtelijke macht in Duitsland besloot onlangs dat het land zijn klimaatdoelstellingen scherper moet stellen. Nog geen week later had de Duitse regering dit gerealiseerd. In Nederland blijft het stil vanuit het demissionaire kabinet. Het wachten lijkt om een nieuw kabinet, maar de roep om duidelijkheid zwelt aan.

Het Bundesverfassungsgericht – het Duitse Constitutioneel Hof – in Karlsruhe oordeelde op 29 april dat de Duitse klimaatplannen ontoereikend zijn en zo toekomstige generaties opscheept met de gevolgen. Op 5 mei kondigde minister van Milieu Svenja Schulze aan dat de regering de klimaatwet aanscherpt. Duitsland moet al in 2045 klimaatneutraal zijn, in plaats van 2050.

Onderdeel van de nieuwe doelstelling is dat er 65 procent minder broeikasgassen wordt uitgestoten in 2030 dan in 1990. Vanaf 2030 zou Duitsland dan 125 miljoen ton minder CO2 per jaar uitstoten dan eerder besloten. Nu Die Grünen het goed doen in de peilingen vermoed Reuters dat de Duitse regering nog meer geneigd was om vaart achter de klimaatambities te zetten.

Urgenda
De rechtszaak tegen de Duitse overheid was aangespannen door meerdere milieuorganisaties en belanghebbenden, en kent gelijkenissen met de Nederlandse Urgenda-rechtszaak. Twee dagen nadat Duitsland de nieuwe klimaatdoelen bekend maakte reageerde Marjan Minnesma, directeur van de Stichting Urgenda, ook in de Volkskrant.

“Klimaat moet net als corona prioriteit krijgen”, zegt Minnesma. “Het moment waarop we een dwangsom gaan eisen bij de rechter komt naderbij. Ik ben al aan een brandbrief aan Mark Rutte begonnen omdat we lang genoeg hebben gewacht.” Ze hoopt in gesprek te kunnen met de premier over hoe Nederland de 8 megaton te veel CO2-emissie wil reduceren.

Volgens haar kan de Nederlandse politiek een voorbeeld nemen aan de oosterburen. “Binnen een week nadat hun hoogste rechter oordeelde dat de Duitsers niet genoeg doen om een ontwrichtende klimaatverandering te voorkomen, komt de regering daar met een stevige verhoging van hun doelen.”

Den Haag
In Den Haag bleef het opvallend rustig. Joris Thijssen, Tweede Kamerlid namens de PvdA, twitterde onlangs nog blij te zijn dat de Europese Unie zich committeert aan 55 procent minder uitstoot in 2030. “Dat is cruciaal om onze planneet leefbaar te houden. Nu de daden! Dit lukt alleen als we het eerlijk doen. Het is essentieel dat we sturen op noodzakelijke doorbraken, zodat de CO2 reductie nog veel sneller kan gaan. Zoals bij het energieakkoord waarin werd afgesproken tot uitrol van wind op zee.”

Raoul Boucke, namens D66 verantwoordelijk voor klimaat en energie, vertelt aan Warmte365 dat hij hoopt dat Nederland snel Europees klimaat-koploper Duitsland zal volgen. “Laten we ervoor zorgen dat Nederland ook in de Europese kopgroep komt. Want als we niet voorop lopen, lopen we achter. En dat is slecht voor onze economie en onze banen van de toekomst.”

Een nieuwe stap naar de rechter hoopt Boucke te kunnen voorkomen door de klimaataanpak niet boven de markt te laten zweven. “Duitsland wordt nu gedwongen door de rechter om stappen te zetten. Net zoals in Nederland is gebeurd. Dat moeten we niet een tweede keer laten gebeuren. Het is aan de politiek om keuzes te maken.”

DNB
Waar de Nederlandse overheid zich afzijdig hielt en niet reageerde, was het de centrale bank van Nederland die naar voren stapte. De Nederlandsche Bank (DNB) gaf in NRC een ongevraagd advies aan het nieuwe kabinet om het klimaatbeleid ook fors aan te scherpen. Volgens de bank ‘loopt Nederland achter bij de gestelde klimaatdoelen en daarom moeten groene investeringen versneld worden uitgevoerd’.

Uit het rapport van DNB dat 17 mei verscheen, blijkt dat er te zuinig wordt geïnvesteerd in duurzame projecten. “Er is geen visie", stelde directielid Olaf Sleijpen van DNB tegen over het Financieele Dagblad. "Uit welke duurzame bronnen wil Nederland energie halen? Wat is de rol van het opslaan van CO2-uitstoot? Kapitaalverschaffers willen duidelijkheid, anders blijven de risico’s groot.”

De oproep werd niet beantwoord door Den Haag. De focus lag daar op de aanstelling van de nieuwe informateur Mariëtte Hamer, voorzitter van de Sociaal Economische Raad (SER).

De roep om snel een kabinet te vormen klinkt steeds luider en er wordt actief naar tijdelijke alternatieven gekeken om de grote thema’s van dit moment aan te pakken. Zo pleitte oud-minister van Landbouw Cees Veerman voor een zakenkabinet in het tv-programma Buitenhof. Hamer zei dat er mogelijk eerst een ‘herstelcoalitie komt van partijen die zich bezighouden met het economisch herstel na de coronapandemie’, dat schrijft NRC.

EU-norm
Met het Klimaatakkoord heeft de Nederlandse politiek zich een uitstootreductie van 49 procent ten doel gesteld. Als het aan D66 ligt, kan dat volgens Boucke nog wel een stukje ambitieuzer. “Wat D66 betreft kiezen we voor een schone toekomst, bovendien geven we ondernemers ook zekerheid meet duidelijke doelen voor de lange termijn. In ons verkiezingsprogramma geven we aan dat we de CO2-uitstoot willen verminderen met 60 procent in 2030.”

Klimaatwoordvoerder van GroenLinks Tom van der Lee toonde zich op Twitter opgetogen met het Duitse besluit. “Dat is geweldig en echt heel ambitieus. In de klimaatdoorrekening van GroenLinks kwamen wij uit op een uitstootreductie van 63 procent in 2030 en klimaatneutraliteit in 2045.”

Van der Lee ziet hierin ook een nog scherpere EU-norm dichterbij komen. “Dit betekent trouwens ook dat een hoger reductiedoel in het komende regeerakkoord veel kansrijker is geworden, omdat het nieuwe 65 procent doel van onze belangrijkste handelspartner Duitsland het ‘weglek-argument’ flink ontkracht. Het brengt een EU-norm van 65 procent ook dichterbij, zoals GroenLinks al wil.”