Voor de vaste volgers van het TU Delft Solar Boat Team zal het even wennen zijn dit jaar, de zonnepanelen zijn namelijk verdwenen. Dit jaar slaat het team een hele nieuwe weg in door een boot te bouwen die op waterstof vaart. “Spannend”, erkent Team Manager Simone Vis. “Een jaar is echt heel kort om zo’n radicale verandering door te voeren, maar we zijn erop gebrand deze unieke prestatie neer te zetten.”

De wisselwerking met de partners van het Solar Boat Team bepaalt ook voor een deel wat voor een boot het gaat worden, vertelt Paul Schellekens, Exposure Manager van het 2018-team. “Onze hoofdsponsor Damen overwoog een High-speed Craft met draagvleugels te bouwen om sneller en efficiënter tussen hun windparken op zee te kunnen varen.

Wij focusten ons op de efficiëntie van de accu, de snelheid en de wendbaarheid van de boot. Zo hebben we een aandrijvingssysteem kunnen ontwikkelen dat 89 procent efficiënt is, waar 90 procent efficiëntie het maximum haalbare is. Plus een systeem waarmee zowel de voor- als de achterkant van de boot kan worden bijgestuurd.

Met een partner als Damen discussieer je dan bijvoorbeeld over het toepassen van de kennis die je opdoet in dat ontwikkelingsproces. De TU Delft is daarnaast vanzelfsprekend een zeer belangrijke partner in het ontwikkelen van de boot en zij eisen om de zoveel jaar een radicale innovatie. Varen op waterstof is zo’n radicale innovatie.”

Uiteraard zijn er ook andere opties overwogen door het 2021-team om met een flinke progressie of innovatie te komen. “Alles lag open op tafel, maar onze chief engineer was heel enthousiast over waterstof”, vertelt Vis. “De belangrijkste race waar we aan meedoen is de endurance race in Monaco, waar je in zes uur varen zo ver mogelijk moet komen. Ons doel is om daar te winnen. Waterstof geeft ons daar de grootste kans op en laat de enorme potentie zien voor de hele maritieme industrie.”

Proeftuin
Een van de grootste uitdaging voor de energiesector is het efficiënt opslaan van energie om het vervolgens gedoseerd te kunnen gebruiken. De overstap naar waterstof past in die zin ook in de rol van het Solar Boat Team om op de sector vooruit te lopen. “Wij zijn een proeftuin die scherp in de gaten gehouden wordt door onder andere de energie- en de maritieme sector. Wat wij ontwikkelen neemt de sector over om het vervolgens te professionaliseren. Waterstof is daarin de volgende stap, omdat het zeer geschikt is voor efficiënte energieopslag. Het heeft een energiedichtheid die 235 keer hoger is dan die van lithium-ion batterijen en is veel lichter”, aldus Vis.

Schellekens merkte deze rol ook heel duidelijk in de samenwerking met de partners van het Solar Boat Team. “Je stelt een voorbeeld. Wij laten ze de mogelijkheden zien, waarna zij denken dat als die studenten dit al kunnen… Met het Solar Boat Team ben je vaak het begin van innovaties. Als het aankomt op duurzaamheid valt er nog een wereld te winnen in de zeer vervuilende maritieme sector. De zestien grootste vrachtschepen samen stoten bijvoorbeeld evenveel zwavel uit als alle auto’s ter wereld.”

Die verduurzamingsslag begint ook in de maritieme sector van de grond te komen, maar moet volgens Schellekens nog veel sneller. “Ik denk dat de stap van Solar Boat Team naar een schone brandstof als waterstof een goed voorbeeld kan zijn.”

Offshore
Een ander belangrijke aspect dat het design van de boot heeft bepaald, is dat er dit jaar weer offshore gevaren gaat worden. “Wij hebben daarom de 2019 boot ge-refit”, legt Vis uit. “Dit was het enige jaar dat ook meedeed in een Open Sea Class met een boot die geschikt is voor de Middellandse Zee. Overigens werd deze boot kampioen dat jaar, dus hij heeft zich ook bewezen.”

Dat de boot stabieler ligt, is ook geen overbodige luxe gezien het gewicht van de waterstoftank. Met een gewicht van 120 kilo is de tank alleen al zwaarder dan de 2020-boot. In de tank zit nog eens 8 kilo aan waterstof. “Een stevige tank is nodig omdat waterstof in gasvorm wordt opgeslagen bij 350 bar, dezelfde waterdruk als 3,5 kilometer onder water. Hij moet daarnaast ook groot genoeg zijn om voldoende waterstof mee te kunnen nemen. Om ook deze draagvleugelboot te laten vliegen hebben we genoeg kracht nodig.”

Of dat gaat lukken durft Vis nog niet met zekerheid te zeggen, maar ze heeft er dankzij haar team wel vertrouwen in. “Sinds halverwege maart zijn we bezig met de dry tests – het testen van de onderdelen op het land – en eind april volgen de wet tests. Volgende maand willen we al vliegen met de boot en dan zitten we alweer vlak op de race in Monaco. Het gaat nu ontzettend snel en we hebben nog een hoop lange dagen te gaan, maar we halen er ook enorm veel plezier en energie uit.”

Het worden spannende weken voor het Solar Boat Team. Er valt een hoop te winnen, maar ook een hoop te verliezen, zo weet Vis. “Er kan zoveel misgaan. In 2019 brak bijvoorbeeld een vleugel af, in 2018 vloog een accu in de brand. Daarnaast zijn er gewoon veel kwetsbare onderdelen, zeker in combinatie met water. We hebben alles zo vaak nagerekend, maar toch… Tegelijk, als het wel lukt, dan hebben we in een ongelooflijk korte tijd de eerste vliegende waterstofboot ter wereld gebouwd.”

Duurzame exposure
Voor het team zou het betekenen dat ze hun van tevoren gestelde doel hebben gehaald. “We willen een unieke prestatie neerzetten”, zegt Vis. “Niks ten nadele van de andere teams, zij hebben de afgelopen jaren ook prachtig werk geleverd. Met de waterstofboot willen wij toch iets creëren waarvan niet alleen de insiders gelijk de concrete innovatie zien.

Daar krijgen we hulp bij van meer dan honderd partijen dit jaar. Enthousiaste ontwikkelingspartners die fondsen, kennis en ideeën met ons delen. Daaraan merk je ook het enthousiasme van de sector dat rondom waterstof begint te ontstaan. Weliswaar duurt het nog wel even voordat waterstof breed ingezet kan gaan worden, maar het is in transitie en wij willen daar een boost aan geven.”

Schellekens herkent dat gevoel als geen ander. “Als Solar Boat Team ben je aan de ene kant innovaties aan het ontwerpen die de sector gaan veranderen en verduurzamen, maar aan de andere kant ben je ook bezig bewustzijn te creëren. Samen met de partners van het team zorg je voor nationale én internationale exposure voor duurzame energie.”