De verkoop van zonnepanelen in Nederland is in 2024 met 30 procent gedaald, en daar is geen ontkomen aan. Vooral de residentiële sector werd het hardst geraakt, met een daling van 50 procent in de verkopen. Hier zijn verschillende redenen voor.

In 2024 vond er een regeringswisseling plaats en werd het energiebeleid aangepast. Het eindigen van de salderingsregeling werd aangekondigd voor 2027. Het aandeel zonne-energie in de Nederlandse energiemix heeft inmiddels meer dan 18 procent bereikt, wat heeft geleid tot grote problemen met netcongestie en het afschakelen van het opwekken van zonne-energie kwam steeds vaker voor. Hoewel de prijzen van zonnepanelen sinds de zomer van 2022 continu dalen, heeft de daling van de energieprijzen geen positieve invloed gehad op het rendement van zonneinstallaties. Daarnaast nadert Nederland langzaam het punt van marktsaturatie. De “gemakkelijke huizen” zijn grotendeels al voorzien van zonnepanelen. De resterende woningen hebben om uiteenlopende redenen nog niet geïnvesteerd: andere prioriteiten, gebrek aan geld, onvoldoende ruimte, ongeschikte daken, het wonen in een appartement of huurwoning enzovoort.

Toch blijft er, met 80.000 nieuwe A-labelwoningen per jaar, behoefte aan duurzame energiemogelijkheden. Zonne-energie blijft een van de meest concurrerende opties. Dit is slechts een deel van de markt dat zal blijven bestaan. Woningcorporaties hebben hun duurzaamheidsdoelen. Een deel van de huishoudens die renovaties ondergaan, zal zonnepanelen gebruiken als een langetermijnoptie voor energie. Ook de markt voor de vervanging van oude en minder efficiënte zonnepanelen mag niet worden vergeten.

Hoewel de zonne-energieprognoses uit de bijlage van het Nationaal Energie- en Klimaatplan (NECP) zwaar werden onderschat, kunnen de belangrijkste doelstellingen voor 2030 – 55 procent minder uitstoot en 39 procent aandeel hernieuwbare energie – niet worden bereikt zonder zonne-energie. De industrie moet koolstofarm worden, en de belangrijkste opties hiervoor zijn elektriciteit en waterstof, wat ook elektriciteit vereist voor elektrolyse. Momenteel zijn er in Nederland meer dan 60 waterstofprojecten in verschillende ontwikkelingsfasen. En natuurlijk is het onvermijdelijk dat de verwachte verdere toename van het aandeel hernieuwbare energiebronnenleidt tot extra problemen met netcongestie, afschakelingen en wanverhoudingen tussen vraag en aanbod. Maar dat betekent niet dat het proces moet worden stopgezet. In plaats daarvan moeten de markt en marktpartijen hard werken aan het moderniseren van het elektriciteitssysteem en het implementeren van nieuwe technologieën om deze uitdagingen aan te pakken.

In de residentiële sector zijn de opties om het eigenverbruik te vergroten, batterijen, airconditioners en warmtepompen. Door de hoge energieprijzen in 2022 zijn veel zonnestroomsystemen al terugverdiend, wat ruimte biedt voor nieuwe investeringen in toekomstbestendige systemen op basis van zelf opgewekte elektriciteit. De batterijmarkt groeit exponentieel in alle sectoren, van kleine residentiële oplossingen tot commerciële en industriële schaal en zelfs utiliteitsbatterijen.

Maar niet alleen de markt in Nederland presteerde in 2024 onder de verwachtingen. Een significante daling van de import van zonnepanelen met 40 procent in 2024 is een continentaal probleem. Bijna de helft van alle zonnepanelen die in de Europese Unie worden geïmporteerd, komt via de Nederlandse havens de markt binnen.

Gezien het feit dat bijna alle zonnepanelen worden geïmporteerd uit China, en China in 2024 alleen al meer dan 320 gigawatt aan zonnepanelen installeerde – gelijk aan de totale geïnstalleerde PV-capaciteit in de EU – is het mogelijk dat China een deel van hun verkoop heeft omgeleid om aan de binnenlandse vraag te voldoen. Voor de EU zou dit een vroeg signaal kunnen zijn dat de productiecapaciteit moet worden vergroot.

EU-landen hebben hun doelen vastgesteld in hun NECP’s, en deze doelen omvatten ook zonne-energie. Om het belangrijkste doel van 600 gigawatt aan zonne-energiecapaciteit tegen 2030 te bereiken, zoals vastgesteld in REPowerEU, mist de EU nog bijna 300 gigawatt aan nieuwe zonne-installaties.

Kortom, ondanks de problemen in 2024 blijft de toekomst van de zonne-energiesector in Nederland optimistisch.