Zoek je in Google op de zoekterm ‘duurzaam’ dan krijg je bijna 48 miljoen hits. Huizen zijn duurzaam, producten zijn duurzaam, gemeenten zijn duurzaam en energie is ook duurzaam. Bijna alles is tegenwoordig duurzaam, maar wat betekent duurzaam?

Dat was oorspronkelijk alleen een discussie tussen milieuactivisten. Tegenwoordig heeft iedereen daar wel een mening over. Dus de betekenis van duurzaamheid ook maar even gegoogeld om te zien wat dat oplevert.

Tientallen definities van het Brundtland-rapport tot het Centraal Bureau voor de Statistiek en dan nog vele principes als drie P’s (people, planet and profit) wat inmiddels is geëvalueerd in vijf P’s (people, planet, prosperity, peace and partnerships). Nog een paar jaar wachten en dan hebben we acht P’s. Kortom duurzaam zegt eigenlijk helemaal niets meer, alles is duurzaam en daarmee is niets duurzaam oftewel het is een leeg begrip geworden.

Duurzaamheid is niet het eerste begrip dat deze vorm van uitholling meemaakt. Eerder hadden we ‘groen’ en milieuvriendelijk maar ook woorden als terreur, extreem of bizar hebben hun feitelijke betekenis grotendeels verloren. Is dat erg?

Nee op zich niet. Taal is niet statisch maar ontwikkelt zich continu. Het woord duurzaam of duurzaamheid heeft daardoor niet meer de betekenis die het oorspronkelijk had. Daarom kunnen we het nu beter niet meer gebruiken. Daar pleit ik voor want: duurzame energie suggereert dat het goede energie is.

Het gaat over windmolens, zonnepanelen, geothermie, waterkracht en zelfs biomassa. Maar ja, is dat wel goede energie en in welke betekenis? Is maatschappelijk draagvlak voldoende aanwezig of is de herkomst van grondstoffen bekend evenals de mogelijkheden van toekomstige recycling?

Vaak niet en dan kun je beter spreken over hernieuwbare energie; energie van bronnen die continu worden aangevuld. Dat is al een stuk beter dan duurzaamheid maar dit. Maar hernieuwbare energie dekt niet volledig de lading die duurzame energie wel suggereert. Immers bomen kappen om zonnepanelen te plaatsen of windmolens plaatsen in een druk bewoond gebied is niet vol te houden.

En daarmee kom ik op de term die ik graag zou gebruiken: het Zuid-Afrikaanse woord volhoudbaar. Daar zit alles in. Je moet het kunnen volhouden in de breedste zin van het woord. Dus letterlijk dat je het kunt blijven doen omdat er voldoende grondstoffen zijn waar je ook over kunt beschikken, dat je geen toekomstig probleem creëert en er voldoende financiële middelen zijn.

Maar ook figuurlijk. Niet elk zonnepaneel is maatschappelijk gewenst, je moet wel kunnen volhouden dat het een goed plan is. En tot slot moeten wij volhouden om de stappen vooruit te maken in de energietransitie.

Volhoudbaarheid is dus mijn vervangende woord voor duurzaamheid. En wellicht nemen heel veel mensen dit over. Dan ontstaat hetzelfde proces wat wij nu doormaken met de term duurzaamheid en eindigt volhoudbaarheid ook op de berg met uitgeholde woorden. Als dat zover is, bedenken wij weer een ander woord maar nu eerst even volhouden dat duurzaamheid vervangen moet worden door volhoudbaarheid.