Het was een leuke verassing om in de Solar365-nieuwsbrief van 5 maart te lezen over ‘de zon als oplossing voor de verduurzaming van de Nederlandse warmtevraag’. Op de openingszin dat ‘zonthermie in Nederland in de kinderschoenen staat’ valt echter wel wat op te merken. Zonthermie vormt de oudste geïndustrialiseerde vorm van zonne-energie in Nederland en was veertig jaar geleden de aanleiding om Holland Solar op te richten. De (her)ontdekking komt inmiddels wel als geroepen want we hebben meer duurzame bronnen nodig voor de warmtetransitie in Nederland.

Het klinkt als een nieuwe boodschap, maar de oudere lezers zullen zich nog herinneren dat zonthermie in Nederland behoort tot de pionier duurzame energie technologieën in de vorige eeuw. Rond de eeuwwisseling had Nederland zelf een bloeiende zon-thermische industrie waarin jaarlijks meer dan vijftienduizend zonneboilers werden geproduceerd en geïnstalleerd. Het werd toen gezien als de duurzame belofte voor het voorzien van warmtapwater in de woningbouw en utiliteitsbouw.

Maar zoals dat met veel duurzame energie technieken is gegaan in de eerste jaren van deze eeuw werden subsidies afgebouwd en kalfde de industrie geleidelijk af. Zo ging het met wind en met zonthermie.

Inmiddels heeft de energietransitie tractie gekregen en vormt de omschakeling van de (aardgas) verwarming naar duurzame bronnen een van de grootste opgaven. Lange tijd werd biomassa gezien als een grootschalige beloftevolle oplossing, maar die duurzame bron kan inmiddels op onvoldoende maatschappelijke en politieke support rekenen. Daardoor wordt het aanbod van bronnen beperkt om de enorme opgave van de verduurzaming van de warmtevoorziening in te vullen.

Naast (duurzame) restwarmte, geothermie, aquathermie, groengas en (elektrische) warmtepompen ontstaat er nu weer ruimte voor zonthermie. We zullen al deze bronnen nodig hebben voor de warmtetransitie. De trend en behoefte naar meer collectieve warmtesystemen past daarin. We hebben immers onvoldoende duurzame elektriciteit voor warmtepompen en groengas op het juiste moment in de koudere periode van het jaar om alle woningen en utiliteitsgebouwen te verwarmen.

De meeste duurzame warmte bronnen, waaronder zonthermie, vragen een collectieve oplossing met inzet van grootschalige warmteopslag. Met de schaarser wordende ruimte in dit land tekent zich nog een extra voordeel van zonthermie af. De opbrengst is, gemeten op systeem niveau, uitermate efficiënt; zo’n 60 procent van het invallende zonlicht kan worden omgezet naar bruikbare energie.

Zonthermie levert warmte op het juiste temperatuursniveau om midden-temperatuur warmtenetten te voeden en hoeft niet van de ene energiedrager omgezet te worden in een andere. Volop voordelen dus en het is dus terecht de hoogste tijd dat deze robuuste technologie weer een plek krijgt in de bronnenmix.

De Denen passen dit al decennialang toe. Wie weleens door Denemarken reist ziet daar de grote zonnevelden; geen PV-velden, maar zonthermie voor stadsverwarming. Tijd dus voor de revival van de toepassing van zonnewarmte in Nederland. Naast het verwarmen van warm tapwater dus ook, tezamen met thermische opslag, een goede bron voor ruimteverwarming. Hopelijk ook weer een impuls en kans voor de Nederlandse zonthermische industrie.