Zonne-energie is een heel belangrijke vorm van energie geworden, maar komt soms in conflict met andere doeleinden die ook ruimte opeisen, zoals landbouw, wonen of natuur. Daarom ontwikkelde Ocean Sun een drijvende zonnepanelen-installatie die op zee, rivieren, meren of zelfs op waterkrachtcentrales geplaatst kan worden.

De installaties van Ocean Sun zijn grote drijvende ringen, ongeveer ter grootte van een voetbalveld. Op het platform, dat met kettingen en een anker aan de zeebodem vast zit, liggen zo’n 6.000 zonnepanelen. Doordat de panelen plat liggen, wordt de installatie niet weggeduwd door de wind.

Het drijvende systeem is zo plat, dat het soms niet eens te zien is vanaf dus kust. “Je kan gewoon over het membraan heenlopen. Het is maar 1 millimeter dik, maar het is gemaakt van een heel sterk soort textiel. Een beetje vergelijkbaar met een opblaasboot”, vertelt oprichter van Ocean Sun Børge Bjørneklett. Ten tijde van het interview was hij CEO van het bedrijf, maar inmiddels heeft hij het stokje overgedragen.

De installaties maken zonne-energie mogelijk op plekken waar dat eerst niet het geval was. Ze kunnen bijvoorbeeld energie opwekken bij een rivier in een regenwoud, aan de kust bij een stad met enorm hoge grondrijzen of op eilanden waar nu nog dieselmotoren gebruikt worden. Ze kunnen zelfs bij waterkrachtcentrales geplaatst worden, waar ze als bijkomend voordeel hebben dat ze de verdamping van water (deels) tegenhouden.

Bijkomend voordeel van hun plek op het water, is dat de panelen daardoor vaak efficiënter werken, vertelt Bjørneklett. “Omdat de panelen plat op het membraan liggen worden ze erg koud. Het membraan is erg dun, dus als je het aanraakt is het bijna dezelfde temperatuur als het water. De hitte van de zonnepanelen gaat dan het water in. De panelen worden als het ware gekoeld, en wanneer ze koud zijn produceren ze meer energie.”

Het membraan kan worden opgerold en zo in een container vervoerd worden naar de plek waar het moet worden opgebouwd. Volgens Bjørneklett gaat de installatie van de platforms ook vrij eenvoudig en snel “Het zijn grote platte oppervlaktes, wat het erg makkelijk maakt om in korte tijd veel panelen te installeren.”

Maar de platforms zijn door hun vorm ook sterk, vertelt Bjørneklett. Hij vergelijkt de constructie met die van een ei of een fietswiel “Als je er aan een kant aan drukt, verspreidt de kracht zich over de hele constructie. Als je ze bijvoorbeeld vierkant maakt, worden ze kwetsbaarder voor wind en golven en kunnen ze gaan vervormen. Maar met deze vorm is het vanuit zichzelf al sterk.” Dit maakt de installaties beter bestand tegen storm en hoge golven.

Hoge golven op de Noordzee
Hoewel ze dus tegen een stootje kunnen, zijn deze drijvende zonne-enerige-installaties nog niet bestand tegen de stormen en hoge golven van de Noordzee. Volgens Bjørneklett zou dat op zich wel kunnen, maar dan zou de installatie een stuk sterker moeten worden gemaakt. Er is dan meer materiaal nodig, bijvoorbeeld voor sterkere kettingen en ankers, wat de prijs omhoog drijft. “Er is geen technische limiet. Je kan altijd een sterkere constructie maken die hoge golven aankan, dat is geen probleem. De uitdaging zit erin of je dat kan doen zonder het te duur te maken.”

Afhankelijk van de locatie, krijg je ook te maken met andere omstandigheden op het water, vertelt Bjørneklett. “In Noorwegen en Nederland hebben we regelmatig regen, waardoor de panelen automatisch schoonspoelen. Maar op andere plekken kan je bijvoorbeeld last hebben van fijn zand uit de Sahara. Dus dan sproeien we water over de installatie heen, als een soort kunstmatige regen.” Daar moet wel zoet water voor worden gebruikt, want als er met zout water wordt gespoeld, kan er een laagje zout op de panelen achterblijven.

Combineren met offshore-windenergie
Er zijn projecten waarbij zon op water en off-shore windparken experimenteren met het delen van de elektriciteitskabels, vertelt Bjørneklett. Zo kunnen kosten gedeeld worden, al is dat volgens hem ook wel een puzzel. “Windmolens willen we graag verderop in zee zetten, omdat daar sterkere wind is. Maar voor zonnepanelen wil je juist wat dichter bij land zitten.”

De installaties van Ocean Sun kunnen in principe overal ter wereld geplaatst worden, maar omdat het een vrij nieuwe techniek is, bestaan er in de meeste landen nog geen regels voor. Dat gaat dan bijvoorbeeld om afspraken over waar de systemen geplaatst mogen worden of hoe ver ze van de kust mogen liggen, vertelt Bjørneklett. “Het waren eerst vooral technische uitdagingen. Ik denk dat we dan nu goed op orde hebben, en de moeilijkheid eigenlijk vooral zit in regels van overheden.”