Mass customization, de volgende stap in de grootschalige uitrol van zonnepanelen. Recent ging Solliance in Mass Customisation: Application with Big potential in op de wat- en waaromvragen. Wat is mass customization en waarom is het belangrijk? Andere belangrijke vragen gaan over de toepassingen. Hoe gaat maatwerk bieden op grote schaal eruit zien en hoe kan het worden toegepast?

“Zonnepanelen moeten op maat gemaakt kunnen worden”, stelt TNO-onderzoeker Dorrit Roosen. “Dan kunnen de panelen doelmatiger gelegd worden, het oogt esthetisch beter en het wordt mogelijk om op ieder oppervlak te werken.”

Volgens Roosen zijn de huidige oplossingen voor geïntegreerde PV nog niet optimaal. “Met mass customization mikken we op de integratie van zonnepanelen in gebouwen, infrastructuur en specifieke producten – zoals bijvoorbeeld vervoersmiddelen.”

Kostenverlaging
Het streven is om PV zoveel mogelijk te integreren in producten die nu al in de samenleving bestaan en gebruikt worden. Deze producten kunnen daardoor hetzelfde blijven, maar gaan (soms zelfs hun eigen) energie opwekken. TNO werkt daarom momenteel al aan een mass customization pilot line.

“Het proces automatiseren levert lagere prijzen op, zelfs bij lage volumes en veel variatie. We proberen PV daarvoor in het productieproces al te integreren in folievorm, om de uitrol te bespoedigen. Daarvoor is naadloze integratie nodig, lichtgewicht zonnepanelen en het maatwerk moet goedkoper worden, dan kan de stap naar mass customization gezet worden”, aldus Roosen.

“In 2020 bestonden de kosten voor een zonne-installatie ongeveer uit 10 procent voor de omvormer, 40 procent voor het zonnepaneel en 50 procent voor het monteren en installeren”, zo memoreert professor Michaël Daenen van de Universiteit Hasselt. “Als de kosten van de montage en de installatie dalen door maatwerk op grote schaal, dan kan de volgende stap gezet worden.”

Maatwerk
Het leveren van maatwerk raakt aan verschillende aspecten van zonnepanelen en -installaties, legt Roosen uit. “Door de grootte van de cellen en de panelen op maat te kunnen maken is het bijvoorbeeld mogelijk om een heel dak vol te leggen. Ook op de lastige plekken rondom koelinstallaties.

“Verder kan er maatwerk geleverd worden in het elektrische design om optimaal met verschillende voltages en schaduwinval te werken, in de levensduur om kosten-batenverhouding te optimaliseren, in de flexibiliteit om op ronde en vlakke oppervlakten panelen te kunnen leggen, in het niveau van integratie om in een gebouwgevel in een weg te kunnen leggen én in de esthetische waarden om in verschillende kleuren zonnepanelen oppervlakten te kunnen verfraaien”, somt Roosen op.

Uitdagingen
Om dit grootschalig te kunnen realiseren zijn er enkele factoren die een belangrijke rol spelen. Roosen: “Hoever is het technisch mogelijk om zonnecellen te integreren in verschillende producten? Wat doet dit met de levensduur, de betrouwbaarheid en de veiligheid van de cellen en de panelen?”

Andere bepalende factoren zijn nog de beschikbaarheid van de benodigde onderdelen, de materiaalkosten en hoe die zich gaan ontwikkelen. Roosen ziet daarom ook echt nog wel een paar uitdagingen. “We hebben nieuwe productcombinaties nodig en nieuwe interfaces. Ten slotte hebben we met een proces te maken dat nieuws is voor de solarsector en nieuwe mogelijkheden komen altijd met nieuwe uitdagingen.”