De salderingsregeling en de discussie daar omheen loopt al meer dan tien jaar. Door de regeling hebben meer dan een kwart van de huishoudens in Nederland zonnepanelen kunnen installeren. Maar na een aantal zeer succesvolle jaren blijkt dat de salderingsregeling zorgt voor een verhoogde collectieve energierekening. Nold Jaeger, manager beleid bij Holland Solar, legt aan Solar365 uit wat de stand van zaken rond de salderingsregeling is, en hoe we het beleid rondom zonne-energie kunnen verbeteren.

Zonnepanelen gaan gemiddeld 25 jaar mee, door de afbouw van de salderingsregeling wordt de terugverdientijd van een zonnepaneel van gemiddeld 5 jaar opgeschroefd naar rond de 7 jaar. Dit wil zeggen dat een paneeleigenaar 7 jaar na de aanschaf van zonnepanelen gemiddeld nog 18 jaar van gratis elektriciteit kan genieten. Ondanks dat gegeven is er veel weerstand tegen de afbouw van de salderingsregeling.

46 procent van de zonnepaneeleigenaren zou niet opnieuw zonnepanelen aanschaffen zonder de salderingsregeling. Jaeger legt uit: “Dat heeft vooral te maken met het sentiment rondom de salderingsregeling bij paneeleigenaren. In het hoofd van de consument worden zonnepanelen in één klap een stuk onaantrekkelijker, het is dus belangrijk om heel goed aan de consument uit te leggen dat zonnepanelen ook zonder salderingsregeling een goede investering zijn.”

Het is volgens Jaeger vooral belangrijk dat de consument duidelijkheid krijgt. Zolang er onzekerheid is over wat er gaat gebeuren in het beleid rondom zonne-energie weten bedrijven, installateurs en consumenten niet waar ze aan toe zijn. Maar de sector kan moeilijk duidelijkheid bieden zolang de politiek dat niet doet.

“De Tweede Kamer heeft voor de afbouw van de salderingsregeling gestemd, maar nu moet de Eerste Kamer nog besluiten, en dat is spannend. Het is namelijk nog niet duidelijk wanneer er gestemd gaat worden, omdat veel politieke partijen nog vragen hebben over de effecten van de afbouw. Zodra ambtenaren deze vragen hebben beantwoord kan er pas worden gestemd”, legt Jaeger uit.

Van krimp naar groei
De afgelopen maanden is er voor het eerst sinds een paar jaar een krimp in de solarmarkt te zien. Om klimaatdoelen te halen moet de markt weer gaan groeien. “We zouden van de overheid mogen verwachten dat zij zich deze turbulente tijd in de sector aantrekt. Politieke besluiteloosheid heeft een prijs: het klimaat en de zonne-energiesector betalen die nu”, aldus Jaeger.

“Dus vanuit Den Haag mag verwacht worden dat ze lange termijn richting geven, het wetsvoorstel voor de afbouw van de salderingsregeling zo snel mogelijk goedkeuren en breed gaan bekijken welke kansen zonnepanelen op woningen allemaal in het verduurzamen van de gebouwde omgeving kunnen bieden. Daarnaast moeten consumenten zeker zijn van kwaliteit. Daarom presenteert Holland Solar binnenkort een Gedragscode Zon op Woningen om de normen voor kwaliteit nogmaals uit te leggen aan alle klanten en andere partijen waar we veel te maken hebben, zoals consumentenbond, verzekeraars en de overheid. Op deze manier kan duidelijkheid zorgen voor groei in de markt."

Ontwikkeling van de markt
Zonnepanelen moeten voor iedereen beschikbaar blijven vindt Jaeger. “We gaan met z’n allen meer elektriciteit verbruiken doordat we elektrisch gaan verwarmen en elektrisch gaan laden. Om dat betaalbaar te houden zijn zonnepanelen de beste optie. Daarnaast moeten er voor 2030 nog drie keer zoveel zonnepanelen worden geplaatst en in 2050 nog acht tot tien keer zoveel om klimaatdoelen te halen, dat betekent dat er nog veel moet gebeuren”, aldus Jaeger.

Maar hoe kan de markt zich blijven ontwikkelen zonder subsidie? “De salderingsregeling geeft iedereen dezelfde subsidie terwijl er veel mensen zijn die deze subsidie niet meer nodig hebben”, legt Jaeger uit.

Ondanks dat de salderingsregeling volgens Jaeger moet worden afgebouwd zou er momenteel nog wel een andere subsidievorm moet blijven voor specifieke groepen zoals huishoudens met een klein inkomen of huishoudens in een ingewikkelde woonsituatie zoals een appartement waar de normale hoeveelheid zonnepanelen niet past. Rob Jetten, demissionair minister voor Klimaat en Energie, stelt dan ook 100 miljoen euro beschikbaar voor dit soort subsidies, mits de salderingsregeling wordt afgebouwd.

Daarentegen is Jaeger ook van mening dat de sector  zo snel mogelijk naar subsidievrije panelen voor alle huishoudens en ondernemers in Nederland moeten werken. “Een subsidie maakt je bedrijfsvoering of eigen energierekening afhankelijk van besluiten van de overheid in. Daarmee hebben besluiten in Den Haag een zeer sterke invloed op jouw portemonnee, een subsidievrij paneel zet Den Haag op een stukje afstand van de bedrijfsvoering van de installateur en onzekerheid bij de consument.”

“Het is wel belangrijk dat de salderingsregeling stapsgewijs wordt afgebouwd”, vertelt Jaeger verder. Op deze manier komen bedrijven, installateurs en particulieren niet in financiële problemen en kunnen ze zich voorbereiden op een nieuwe situatie in de markt.

Structurele aanpak
Naast de aankoop, is de verzwaring van het net ook een uitdaging voor de verdere uitrol van zonnepanelen in Nederland. “Het net gaat hoe dan ook vol zitten op piekmomenten. Daarom is het belangrijk dat netbeheerders 99 procent van de tijd bezig zijn het net verzwaren, zodat het net in ieder geval twee tot drie keer groter wordt. Daarnaast kan netcongestie structureel worden aangepakt door zonnestroom gelijk te verbruiken en bijvoorbeeld warmtepompen slim in te regelen, nog een reden waarom de salderingsregeling afgebouwd moet worden”, aldus Jaeger.

Ook het chronische tekort aan mensen die goed elektrisch kunnen installeren, gaat niet zomaar opgelost worden, stelt Jaeger. “Er moet worden gewerkt aan een goed klimaat waarbij mensen lang in dienst willen blijven. Door de huidige besluiteloosheid in Den Haag zien we de markt een klap krijgen. Dat heeft het effect dat schaarse vakkundige mensen de afgelopen jaren zijn aangenomen onder goede voorwaarden, die nu niet zeker zijn van hun baan omdat de markt in zakt. De uitstroom van deze mensen moeten we zo veel mogelijk beperken. Hou de marktomstandigheden dus zo stabiel mogelijk, zeggen wij ook tegen Den Haag, 3.000 extra installateurs die tien jaar in de sector blijven zijn veel interessanter dan 10.000 installateurs voor één jaar.”