In de jaarlijkse Monitor Leveringszekerheid van TenneT stelt de netbeheerder dat er tot 2030 geen problemen worden verwacht. Tegen 2033 verwacht TenneT dat de leveringszekerheid lager wordt en adviseert de netbeheerder het kabinet om voor de periode maatregelen te nemen.

Als onderdeel van TenneT’s verplichte taken maken zij elk jaar een berekening over de verwachting van de leveringszekerheid van energie. TenneT maakt hiervoor een berekening over hoeveel uur er in een gegeven jaar aan spanningsverlies wordt verwacht. Voor 2030 is dat volgens de berekeningen van dit jaar 1,4 uur. Dit valt binnen de betrouwbaarheidsnorm van maximaal 4 uur en is een verbetering ten opzichte van de verwachting van vorig jaar.

Opvallend is dat de verwachting voor het geïnstalleerde vermogen aan batterijen in 2030 dit jaar is gehalveerd ten opzichte van 2022, namelijk van een verwacht geïnstalleerd vermogen van 10,3 gigawatt naar 4,9 gigawatt. TenneT stelt te verwachten dat er financieel slechts 4,9 gigawatt batterijcapaciteit kan worden gerealiseerd, dit vanwege hogere bedrijfs- en onderhoudskosten ten opzichte van andere hernieuwbare energietechnologieën. TenneT verwacht een verhouding van zo’n 0,5 gigawatt batterijcapaciteit van elektrische auto’s, 2 gigawatt systeembatterijen, 0,4 gigawatt thuisbatterijen en 2 gigawatt bij zonneparken.

Ook is de verwachte jaarlijkse vraag in 2030 omhoog gegaan in vergelijking met eerdere berekeningen. Dat dit niet leidt tot een verslechtering van de leveringszekerheid komt volgens TenneT door een verschuiving in de vraagrespons, waarbij de opkomst van warmtepompen en elektrische auto's het mogelijk hebben gemaakt om flexibeler om te gaan met de vraag naar energie.

In 2033 valt de verwachting echter buiten de betrouwbaarheidsnorm. Voor 2033 wordt namelijk 14,2 uur aan spanningsverlies verwacht. De verwachte spanningsverliezen worden veroorzaakt door de groei van energie die wordt geproduceerd vanuit niet-regelbare bronnen, zoals zonne- en windenergie. De weersafhankelijkheid van deze bronnen zorgt ervoor dat de vraag naar energie niet altijd aansluit op het aanbod. Ook de vraag naar energie neemt nog steeds sterk toe door de elektrificatie van ons energieverbruik. Dit veroorzaakt onbalans op het net, wat weer kan leiden tot spanningsverliezen. Door het sluiten van kolencentrales en de afname van het gasvermogen wordt het steeds lastiger om deze onbalans op te vangen met regelbaar vermogen.

Het onderzoek van TenneT richt zich alleen op de leveringszekerheid van energie, waarbij wordt gekeken of het aanbod van energie uit alle verschillende bronnen voldoende is om in de vraag te voorzien.

Advies
Voor 2030 zijn volgens TenneT geen nieuwe maatregelen nodig. TenneT verwacht echter dat de leveringszekerheid in 2033 zodanig laag wordt dat er actie moet worden ondernomen. TenneT adviseert daarom het kabinet om beleid te voeren dat het bestaande regelbare productievermogen behoudt en de aanleg van nieuw regelbaar productievermogen, vraagsturing en opslag stimuleert.

Daarnaast adviseert TenneT ook om de ontwikkelingen in onze buurlanden op het gebied van afname in het regelbaar vermogen en het nationaal energiebeleid goed in de gaten te houden en waar mogelijk de impact van de energiemix tussen landen af te stemmen. De gevolgen voor de leveringszekerheid door een verschuiving in de markt worden namelijk niet alleen door ons land ondervonden, maar ook door onze buurlanden.

In 2020 maakte TenneT al een advies waarin wordt beschreven hoe de overheid de leveringszekerheid kan vergroten. In dit plan worden een schaarstebeprijzing, een campagne voor de bewustwording over energieverbruik, een percentage vraagrespons voor energieleveranciers en het bouwen van CO2-vrij regelbaar vermogen, zoals waterstofcentrales, genoemd.

TenneT voegt nu aan dit advies toe om de salderingsregeling af te schaffen. Volgens TenneT vermindert de salderingsregeling de prikkel voor kleinverbruikers om slim om te gaan met hun eigen energie, wat leidt tot een toename in "inflexibele vraag op momenten van schaarste". TenneT wijst ook naar het buitenland, waar het afschaffen van vergelijkbare regelingen als de salderingsregeling heeft geleid tot een toename van investeringen in energieopslag.