Een Home Energy Management Systeem (HEMS) regelt het energieverbruik van huishoudens centraal en automatisch. Dit helpt huishoudens slimmer met energie om te gaan, en zo hun energierekening te verlagen en bij te dragen aan het verminderen van netcongestie. In de toekomst kunnen Home Energy Management Systems (HEMS) daarbij helpen, maar met goed inzicht in energieverbruik komen huishoudens ook al een heel eind.

 “Een HEMS is vooral handig voor mensen met apparaten die veel elektriciteit gebruiken, zoals een laadpaal voor een elektrische auto, een warmtepomp, een elektrische boiler, airco, zonnepanelen of een thuisbatterij”, schrijft Alliander. “Een slimme wasmachine is niet nodig, omdat deze het stroomnet niet zwaar belast. Wel is het handig om deze automatisch te laten draaien op momenten met veel wind- of zonne-energie.”

Door dit soort apparaten centraal aan te laten sturen, kan stroom bespaard worden, gebruik gemaakt worden van momenten met goedkope stroom en het kan zelfs helpen om meer van de zelfopgewekte zonnestroom te gebruiken.

Nog geen breed aanbod beschikbaar
Energiemanagementsystemen (EMS) zijn sterk in opkomst. Dit geldt echter vooral voor zakelijke en grotere gebruikers, voor consumenten is er vooralsnog wat minder aanbod beschikbaar. Dat ziet ook Alliander. “Het aanbod op de markt is nog beperkt en vaak merkgebonden. Tot nu toe hebben vooral technische innovators zelf een HEMS gebouwd, maar dat is niet voor iedereen weggelegd.”

Momenteel worden ze misschien nog niet veel gebruikt, maar volgens Alliander zullen HEMS zeker een essentieel onderdeel worden van het energiesysteem. “De markt voor HEMS is nog volop in ontwikkeling. Het energiesysteem wordt steeds flexibeler. Daarom worden HEMS’en en andere slimme systemen verder onderzocht. We staan nog aan het begin van deze innovatie.”

“Alliander speelt hierin een faciliterende rol: we ontwikkelen of verkopen geen HEMS, maar onderzoeken wat het voor het energienet kan betekenen. We zoeken de samenwerking op met marktpartijen die interessante proposities kunnen en willen ontwikkelen voor huishoudens.”

Energieverbruiksmanager in de tussentijd
Tot het moment dat HEMS grootschalig gebruikt gaan worden, kunnen energieverbruiksmanagers uitkomst bieden. Dit zijn systemen die een consument real-time inzicht biedt in het energieverbruik, maar het aansturen gebeurt nog niet automatisch. Meer dan bij een HEMS moet een consument zélf gaan handelen naar aanleiding van deze inzichten in het energieverbruik.

Veel mensen hebben al toegang tot real-time inzicht in hun energieverbruik, bijvoorbeeld via hun energieleverancier of p1-dongle. Zo kunnen zij er bijvoorbeeld voor kiezen bepaalde apparaten zelf aan te zetten als ze zien dat stroomprijzen op een bepaald moment laag zijn, of de verwarming lager te zetten als het te warm wordt in huis. Net zoals een HEMS voor ze zou doen.

Volgens Milieu Centraal besparen consumenten, door het hebben van inzicht in hun energieverbruik via een app, gemiddeld 2 procent op hun stroomverbruik en 2 tot 4 procent op hun gasverbruik. Een scherm wat het energieverbruik toont, bijvoorbeeld opgehangen in de woonkamer, zou wat effectiever zijn en het gasverbruik gemiddeld 7 procent doen dalen.

Milieu Centraal adviseert om een energiemanagementverbruiker te kiezen dat op zijn minst het real-time gas- en stroomverbruik laat zien. Er zijn vervolgens verschillende manieren waarop deze managers inzicht kunnen bieden in het energieverbruik. Dat kan bijvoorbeeld door met verschillende kleuren te werken die aangeven of je momenteel meer of minder gebruikt dan gewoonlijk, inzicht te geven welk apparaat of in welke kamer veel stroom wordt verbruikt of bijvoorbeeld door vergelijkingen te trekken tussen periodes zoals de afgelopen maand of het gebruik van dezelfde maand in het voorgaande jaar.

Werk uit handen geven
Volgens Alliander hebben veel consumenten dergelijke inzichten in hun energieverbruik al, en helpt dat ze bij het aanpassen van hun energie-gedrag. Automatische aansturing, bijvoorbeeld door middel van HEMS, zal daarbij steeds belangrijker worden. “Door dit slim in te richten, hoeft de consument er bijna niet meer aan te denken. Het systeem doet het werk voor je, maar je houdt altijd de controle.”