‘We moeten blijven vertellen dat zonnepanelen een goede investering zijn’
18.12.2024 Evelien Schreurs

Een nieuwe ‘zonnepanelen-subsidie’ is volgens Holland Solar niet zinnig om de sector een boost te geven. Aanvullend beleid voor specifieke groepen of doelstellingen kan wel een manier zijn om het vermogen aan zonne-energie verder uit te breiden, bijvoorbeeld voor de sociale huursector of om eigen gebruik van zonne-energie te stimuleren.
Wat heeft de sector nodig om zonne-energie verder uit te rollen? En wat kunnen we leren van andere landen waar de salderingsregeling al eerder werd afgeschaft? Daarover spreekt Solar365 met Nold Jaeger, hoofd beleid bij branchevereniging Holland Solar.
In december is de Energiewet door Eerste Kamer aangenomen. Volgens Holland Solar een goede stap richting het energiesysteem van de toekomst, zegt Jaeger. “Het is wetgeving die heel groot is, heel abstract, en waar je eigenlijk weinig over hoort, maar het bepaalt wel hoe we met elkaar omgaan. Het gaat over de regels wanneer, op welke manier en hoe je je zonnestroomsysteem aan het net mag koppelen en het gaat over hoe de handel met elektriciteit werkt. Dat zijn dus fundamentele vragen die hiermee beantwoord worden.”
Daarnaast is de Energiewet flexibeler dan de gaswet en elektriciteitswet die deze gaat vervangen, zegt Jaeger. “Ik denk dat een van de belangrijke dingen is dat die energiewet het ook mogelijk maakt om snelle veranderingen door te voeren, dus we kunnen sneller dingen veranderen over de manier waarop bijvoorbeeld een zonnestroomsysteem aan het net gekoppeld wordt.”
Afschaffen in plaats van afbouwen
Eerder dit jaar werd ook besloten dat de salderingsregeling per 2027 zal komen te vervallen. Jaeger vindt het zonde hoe dat proces gelopen is en zegt dat de sector slachtoffer is geworden van een ‘politieke flipperkast’. Holland Solar is niet tegen het stopzetten van de salderingsregeling, maar heeft wel altijd benadrukt dat deze stapsgewijs afgebouwd moet worden.
“Partijen gaven in de Eerste Kamer aan dat ze afschaffen te vervelend vonden voor Nederland, voor de burgers die zonnepanelen hebben en voor de installatiesector. En vervolgens zetten diezelfde partijen in het coalitieakkoord drie maanden later dat ze het wel willen afschaffen, dat is wel een behoorlijk grote verandering geweest. Je ziet ook in de markt dat het ertoe geleid heeft dat er een enorme piek aan aanvragen was en dat de mark vervolgens weer in elkaar geklapt is.”
Tegelijkertijd is er nu wel duidelijkheid over wat er gaat gebeuren, zegt Jaeger. Daar kunnen we ons op voorbereidden door bijvoorbeeld te kijken naar wat we in Vlaanderen hebben zien gebeuren. Ook daar is de salderingsregeling in één keer afgeschaft, waarna de zonnepanelenmarkt inklapte. “Het positieve wat je wel ziet aan de Vlaamse markt is dat de markt wel wat gekalmeerd en gezonder is geworden. Ik denk dat we daar ook nu met zijn allen naartoe moeten werken, dat het wat minder oververhit is.”
Daarbij hoort ook het blijven benadrukken van de opbrengsten van zonne-energie, zegt Jaeger. “Je energierekening wordt altijd lager als je in zonnepanelen investeert, in welk geval ook. Je moet mensen daar wel bij gaan vertellen dat ze moeten nadenken over hoeveel panelen ze neerleggen. Dat het niet zo kan zijn dat je altijd maar onbeperkt zonnestroom het net op gooit, want dan is het niks waard, maar dat het wel wat waard is als je het zelf gaat gebruiken.”
Kansen voor huursector en flexibilisering
Een vervangende subsidieregeling voor zonnepanelen, zou volgens Holland Solar niet erg zinnig zijn. Maar er zijn wel zaken waar ander aanvullend beleid goed zou passen, zegt Jaeger. “De eerste is dat de sociale huursector wel echt achterloopt als je kijkt naar het aantal huishoudens dat zonnepanelen heeft, terwijl zonnepanelen er wel voor zorgen dat de energierekening van mensen naar beneden gaat. Volgens mij moeten we het meer als recht voor iedereen in Nederland gaan zien dat de energietransitie ook ervoor zal zorgen dat je een lagere energierekening kan krijgen. En dat betekent dat je zonnepanelen dus ook in het bereik van mensen in sociale huurwoningen moet gaan brengen.”
Dat is alleen niet makkelijk, volgens Jaeger. Het grootste probleem ligt volgens hem niet bij het investeringsvermogen van woningcorporaties, maar meer bij de enorme omvang van de opgave en het verkrijgen van toestemming van bewoners.
Jaeger: “Het is mensenwerk en het is complex. En het gaat natuurlijk om meer dan alleen zonnepanelen plaatsen. Dus ik denk dat we daarin ook bescheiden moeten zijn als zonne-energiesector. We zijn absoluut een onderdeel van de oplossing, maar we zijn niet het enige waar een woningcorporatie mee bezig is. En tegelijkertijd wil ik daarbij zeggen dat er van de kant va de woningcorporatie ook meer visie en duidelijkheid mag komen over wat er dan nodig is om te verduurzamen. Want dat antwoord mist eigenlijk ook.”
Eigen energie gebruiken
“En het tweede element waar wat ons betreft wel behoefte is om aanvullend beleid in te zeten is voor flexibilisering van energiegebruik in de woning. Of dat nou een koopwoning is of een huurwoning, met alleen zonnepanelen krijg je een beetje een lagere energierekening, maar er kan nog veel meer. De enige oplossing daarvoor is als je maximaal je energieverbruik gaat gebruiken door te isoleren en vervolgens elektrisch te gaan verwarmen, koelen, koken en laden. Want op die manier wordt de energierekening van iedereen structureel lager.”
Een ‘flexbonus’ kan mensen stimuleren zoveel mogelijk van hun eigen energie te gebruiken, zegt Jaeger. “Dat zou betekenen dat wanneer je bijvoorbeeld je huis verwarmt, met een warmtepomp of zonneboiler, en je hebt zonnepanelen, dat de overheid dan zegt ‘wij vinden het goed dat je dat doet, daar krijg je extra steun voor.’” Dan krijg je dus niet directe subsidie voor bijvoorbeeld een zonnepaneel of een warmtepomp, maar alleen als je deze apparaten combineert.
“Dat is ook in het voordeel van de samenleving als geheel om de simpele reden dat je je zelf-opgewekte stroom meer gaat gebruiken, dus hoeft er minder stroom over het net heen. En dus hoef je ook minder het elektriciteitsnet te verzwaren, wat gewoon een hele dure operatie is. En het andere is dat we ervoor zorgen dat we die doelen om van die fossiele brandstoffen in de gebouwde omgeving af te komen, sneller gaan halen.”
Volgens Jaeger kunnen ook (thuis)batterijen zeker helpen bij het flexibel omgaan met energie. Maar daarbij is het wel essentieel om afspraken te maken over de manier waarop deze mogen worden ingezet. Daar voert Holland Solar ook gesprekken over met de netbeheerders, het ministerie van Klimaat en Groene Groei en Energy Storage NL. Het net moet in balans worden gehouden, en daar zijn volgens Jaeger duidelijke afspraken voor nodig en daarbij de mogelijkheid voor de netbeheerders om in te grijpen als het nodig is.
Waar liggen de kansen?
Jaeger ziet grofweg drie doelgroepen waar de zonnesector zich nu op zou moeten focussen. Ten eerste is dat de sociale huursector. Het kan ingewikkelder zijn om hier zonneprojecten te realiseren, maar tegelijkertijd zijn er veel daken waar nog panelen geplaatst kunnen worden.
Ten tweede noemt Jaeger de mensen die rond 2013 de eersten waren die zonnepanelen op hun dak lieten installeren. “Dat zijn mensen die voorlopers zijn geweest in de markt. Elke installateur heeft vast het lijstje nog liggen van de mensen bij wie ze geïnstalleerd hebben. Bel ze op, zeg joh mag ik eens koffie komen drinken en horen hoe jij naar de verduurzaming van je woning kijkt. Ga niet gelijk reclamefolders met thuisbatterijen door de brievenbus heen douwen, maar ga het gesprek aan. Waar hebben mensen behoefte aan?”
Als derde noemt Jaeger de groep die de zonnesector al goed kent: de woningeigenaren. Grofweg de helft is al van zonnepanelen voorzien, maar dat houdt een helft zonder panelen over. “We moeten die mensen blijven vertellen dat zonnepanelen een goede investering zijn. Dat is het oude verhaal, maar dat moeten we wel met zijn allen blijven doen.”