Vlaanderen behoort nog altijd tot de Europese koplopers in zonnestroom. Met gemiddeld 928 watt aan zonnestroomvermogen per inwoner staat de regio derde, na Nederland (1.342 watt) en Duitsland (974 watt). Toch is de dynamiek van de markt de afgelopen jaren sterk veranderd. Sinds het afschaffen van de terugdraaiende teller, de opkomst van negatieve uurprijzen en de toenemende druk op het elektriciteitsnet, is investeren in zonnepanelen minder vanzelfsprekend geworden, maar hier komen wel andere duurzame-energietechnieken voor in de plaats.

De combinatie van beleidswijzigingen en marktomstandigheden heeft de drempel voor huishoudens verhoogd om te investeren in zonnepanelen. Sinds de terugdraaiende teller is afgeschaft, kunnen huishoudens de overtollige stroom die ze overdag produceren niet langer één-op-één wegstrepen tegen hun verbruik ’s avonds. Tegelijk zorgen negatieve uurprijzen ervoor dat die opgewekte stroom op piekmomenten soms nauwelijks of zelfs geen waarde heeft.

Niet alleen huishoudens voelen de impact van de veranderende omstandigheden. Ook in de commerciële en utilitaire sector is de rek er deels uit. Voor bedrijven spelen negatieve uurprijzen en netcongestie nog sterker mee: grote installaties produceren vaak op dezelfde momenten als hun buren, waardoor teruglevering moeilijker of zelfs onmogelijk wordt.

Dat vertaalt zich duidelijk in de cijfers. Volgens het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) zijn er tot en met augustus 2025 zo’n 32.000 nieuwe installaties geplaatst. In heel 2024 waren dat er bijna 78.000, terwijl 2023 met 176.000 installaties een absoluut recordjaar vormde.

Van piek naar stabilisatie

De maandelijkse cijfers bevestigen dat de markt in een nieuwe fase beland is. Waar er in april en mei 2024 nog respectievelijk 6.861 en 7.429 installaties met een vermogen van minder dan 10 kilowatt installaties bijkwamen, waren dat er in 2025 4.556 en 4.624. In juni daalde het aantal van 7.248 in 2024 naar 4.395 dit jaar. De kloof werd in de zomermaanden groter: juli telde 3.006 nieuwe systemen (tegenover 6.452 in 2024), augustus 1.478 (tegenover 4.875).

Voor installaties met grotere vermogens is ook in bijna elk segment een afname te zien in verkopen. Opvallend hierbij is dat hoe groter de installaties hoe kleiner deze afname daadwerkelijk is. In 2025 werd er tot nu toe volgens de data van de VEKA zelfs meer vermogen geïnstalleerd dan in 2024 in de categorie zonnestroominstallaties groter dan 750 kilowatt.

Hoewel de aantallen lager liggen, blijft de instroom van nieuwe installaties aanzienlijk. Vlaanderen beschikt inmiddels over meer dan 1.050.000 PV-systemen, samen goed voor een geïnstalleerd vermogen van 7.385 megawatt. Daarmee blijft zonne-energie een belangrijke bouwsteen in de Vlaamse energietransitie.

Thuisbatterijen

In 2024 werden er zo’n 19.000 thuisbatterijen in Vlaanderen geïnstalleerd. Dit is een daling van bijna 58 procent ten opzichte van 2023. De daling komt door het wegvallen van de subsidie voor thuisbatterij en de stabiliserende energieprijzen.

Volgens offerteplatform bobex.be is er echter een behoorlijke groei te zien in het aantal aanvragen voor thuisbatterijen aan het begin van 2025. Dit is volgens CEO van Bobex Louis Van Marcke te wijten aan het dalen van de prijzen voor een thuisbatterijinstallatie. “Tussen midden 2023 en midden 2024 zijn de groothandelsprijzen zelfs gehalveerd, maar sindsdien wel stabiel gebleven. Dit jaar betaal je voor een thuisbatterij van 5 kilowattuur met omvormer, installatie en keuring ongeveer 3.500 à 4.000 euro. De verwachting is dat de prijzen in 2025 stabiel blijven door de aanhoudende grote vraag”, stelt hij tegenover De Tijd.

Ook is er een stijging te zien in de populariteit van plug & play-thuisbatterijen en zonnepanelen, welke in Vlaanderen sinds april zijn toegestaan. Volgens cijfers die De Tijd opvroeg bij netbeheerder Fluvius zijn er sinds april een duizendtal stekkerapparaten aangemeld. Dit aantal is nog niet heel hoog maar dat is waarschijnlijk te danken aan het feit dat aanmelden vrijwillig is en dat er nogal veel onzekerheid was rond de lancering van de plug & play-apparaten en de bijkomende regels.

Slimme integratie als volgende stap

Het opkomen van de thuisbatterij en plug & play-apparaten maakt veel vragen los. Het energiesysteem in Vlaanderen verandert en zowel huishoudens als installateurs moeten hier mee om leren gaan. Duurzame-energietechnieken komen hierin steeds meer samen. Dus hoe combineer je zonne-energie met opslag, elektrische mobiliteit en warmtepompen, zonder dat het net overbelast raakt?

Precies dat vraagstuk staat centraal op Sustainable Solutions Kortrijk 2025, op 8 en 9 oktober in Kortrijk Xpo. De beurs richt zich dit jaar nadrukkelijk op systeemintegratie. Met vier pijlers, Solar, Smart Storage, EV Charging en Green HVAC, wordt ingespeeld op de groeiende behoefte aan totaaloplossingen.

Het programma bevat meer dan twintig themasessies, waarin onder andere de rol van EMS-systemen, de financiële haalbaarheid van warmtepompen bij renovaties en de recyclage van batterijen aan bod komen. Ook wordt ingegaan op netflexibiliteit en de beleidskaders rond PV, opslag en laadinfrastructuur in Vlaanderen.

Van losse componenten naar totaaloplossingen

De beurs weerspiegelt een bredere beweging in de sector: van losse componenten naar geïntegreerde oplossingen. Plug & play-technologieën en slimme software geven installateurs en eindgebruikers meer grip, terwijl ze tegelijk de uitdagingen van netcongestie en flexibiliteit zichtbaar maken.

Met de jaarlijkse toevoeging van 1,3 tot 1,9 gigawatt aan zonne-energie, duizenden warmtepompen en honderdduizenden elektrische voertuigen blijft de druk op het systeem groeien. De kernvraag is dan ook niet langer óf we verduurzamen, maar hóe we de verschillende technologieën zo integreren dat ze elkaar versterken. Sustainable Solutions Kortrijk presenteert zich daarmee als ontmoetingsplek waar de nieuwe fase van de energietransitie concreet vorm krijgt.