Nederland loopt voorop in Europa als het gaat om zonne-energie. Maar nu onder meer de thuisbatterij een snelle opmars heeft gemaakt, wordt het steeds belangrijker om ervoor te zorgen dat technologieën goed met elkaar integreren. Deze trends werden door allerlei experts besproken tijdens het Storage & Solar Congres in het Louwmanmuseum in Den Haag, georganiseerd door Sustainable Solutions. Op het congres werd ook het nieuwste Trendrapport van Dutch New Energy Research (DNE) gepresenteerd, met actuele data, marktinzichten en strategische forecasts voor de komende jaren.

Wijnand van Hooff van Holland Solar trapte het congres af en werd voor een goed gevulde zaal met zo’n 220 aanwezigen geïnterviewd door dagvoorzitter Peter Melis over de invloed van politiek op de markten. Zijn er bijvoorbeeld overeenkomsten tussen de politiek en de sector? “In beide werken veel gedreven mensen en ook doorzetters”, zegt Van Hooff. Van Hooff vind het tijd om de discussie over de salderingsregeling achterwege te laten. Hij stelt dat: “Wat er rond de salderingsregeling, waar ik zo moe van ben, is gebeurd vind ik een typerend voorbeeld voor hoe de politiek kan werken. De regeling was een zegen maar is ook helemaal in elkaar gestort.”

“Het was een nachtmerrie om het in een keer af te bouwen. Ik hoor mensen vaak zeggen dat de politiek onbetrouwbaar is, maar het is ook heel complex. Ga je investeren in defensie of de ggz? Ga je investeren in de energietransitie of stikstof? De grootste les die ik uit de gebeurtenissen rond de salderingsregeling heb geleerd is dat je je huiswerk goed moet doen. Je moet namelijk flexibel zijn om op de politiek te kunnen reageren.”

Van Hooff geeft aan wel blij te zijn met de verkiezingsuitslag. Een groot deel van de nieuwe Tweede Kamer is een voorstander van het voortzetten van het energiebeleid en voor een progressiever beleid zijn veel voorstanders te vinden.

Hoe staat de sector er nu voor? “We hebben twee zware jaren achter de rug, maar ik denk dat we de weg omhoog weer gevonden hebben”, zegt Van Hooff. “En ik vind het heel gaaf om te zien dat 99 procent van de sector zich heeft aangepast aan de veranderende omstandigheden. De volgende stap is wij met Holland Solar ons gaat focussen op Europese regelgeving. Daarnaast zijn we bezig om de brancheverenigingen van de verschillende sectoren in de duurzame energie dichter bij elkaar te brengen.”

De zaal mag vervolgens aangeven waar Van Hooff bij de nieuwe regering voor moet gaan lobbyen. Het meest naar voren komen het imago van de branche, subsidie voor batterijen, langetermijnbeleid en agri-PV. “Voor langetermijnbeleid moet je eigenlijk in China zijn. Nederland is een polderland waarin we eigenlijk niet verder kijken dan vier jaar. En lobbyist vond ik het begin eigenlijk een beetje een vies woord maar dat is eigenlijk helemaal niet zo. Met Holland Solar gaan we gewoon door met lobbyen voor de sector. We willen we als sector ook los komen van de politiek, want hoe verder je daar vandaan komt, hoe makkelijker je kan ondernemen. Maar tegelijkertijd ontkom je er niet aan om de spelregels samen met de overheid te bepalen.”

Een flinke kater

Hrvoje Medarac, hoofdonderzoeker van DNE, presenteerde vervolgens enkele belangrijke conclusies uit het nieuwste Trendrapport. “Wat opviel was dat het goed gaat met het de decarbonisatie van allerlei sectoren”, zegt Medarac. “Maar beleidsveranderingen hebben een negatieve impact op de verkoop van zonnepanelen gehad. Daarnaast zijn de subsidies sinds 2020 sterk afgenomen. Wat me ook verbaasde was hoe sterk de Chinese markt gegroeid is. Dat ze zouden groeien was op zich niet gek, maar zo hoog had ik het niet verwacht.”

“We zagen ook dat de helft van het aantal koopwoningen in Nederland zonnepalen heeft, maar het aantal installateurs neemt wel af. Er is dit jaar tot nog toe 1.550 megawattuur geïnstalleerd. Terwijl de solarmarkt stagneert, stijgt de batterijverkoop exponentieel.”

Andreas Piepenbrink, onder meer CEO van E3/DC, gaf inzicht in wat Nederland van Duitsland kon leren. “Het beste, efficiëntste en meest betaalbare is om de bouw te decarboniseren. Dit kan op een gedecentraliseerde manier, via zonnepanelen, batterijen, warmtepompen en elektrische auto's te combineren met zelfvoorzienende energie. Daarnaast is me nog een ander verschil opgevallen tussen Nederlanders en Duitsers. Nederlanders hebben een meer hands-on mentaliteit en als je een dergelijke oplossing wil krijg je die ook van Nederlanders.”

Maarten Oostrum en Daniel Spierenburg, twee van de zogeheten Solarbasterds, bespraken de evolutie van de installateur in het tijdperk van thuisbatterijen. “Als ik nu naar de markt kijk zitten we in standje paniekvoetbal”, zegt Spierenburg. “Sales en technici praten niet genoeg met elkaar, terwijl ze veel meer zouden moeten samenwerken. Maar de markt krijgt momenteel zware klappen te verwerken en dat is ook niet helemaal onterecht. Er zitten helaas een paar rotte appels tussen de technici die slecht werk afleveren, maar de situatie is ook weer niet zo negatief als het lijkt.”

“De markt rond batterijen gaat nu heel goed maar we moeten waken dat we niet dezelfde fout gaan maken als bij zonnepanelen”, gaat Oostrum verder. “Die is van de top de afgrond in gegaan en er liggen gevaren op de loer. Als fabrikanten niet genoeg kunnen leveren gaat de productprijs omhoog, dan worden er slechte installaties uitgevoerd en is er geen marge. Daarom is het belangrijk dat installateurs zich goed afvragen waar ze nu staan en waar ze over een paar jaar willen zijn. Durf, werk goed samen en wees trots op wat je doet.”

Meer batterijen nodig

Rens Savenije, van Ventolines, sprak over de toekomst van het elektriciteitsnet. “De duurzame energieprojecten van de toekomst liggen vooral in het hybride segment. Een zonnepark of windpark op zichzelf zal straks iets van vroeger zijn. Overal worden nu bij bestaande parken alsnog batterijen toegevoegd. De volgende stap is dat we de verbinding zoeken met de lokale industrie, waarbij we opwek koppelen aan de grootverbruikers. Op die manier kunnen we netcongestie en hoge transportkosten omzeilen.”

Jan Willem Zwang, eigenaar van het bedrijf Strategy, maakte live met het publiek een doorrekening van een bestaande congestiebatterij-case, de cijfers waren eerder tijdens het congres door een aanwezige aangeleverd. Het eindresultaat was dat als de batterij twee maanden wordt gebruikt voor de koeling (waarvoor hij was aangeschaft) en  de andere tien wordt ingezet voor flexibiliteit op het net, dit een rendement oplevert van zo’n 7,74 procent.

Professor Moniek Tromp, van de Rijksuniversiteit Groningen, sprak over de grote behoefte aan batterijen. “Als we de energietransitie willen laten slagen hebben we bijvoorbeeld nog veel meer batterijen nodig voor auto’s, maar ook voor stationaire storage. Maar ondertussen verandert de wereld wel. In de EU komen er strengere regels, zo moet er bijvoorbeeld een percentage gerecycled materiaal in de batterij zitten.” Zij wees er op dat de productie van batterijen in Europa snel moet worden opgeschaald, voor onafhankelijkheid en ter voorkoming dat we, met de snel toenemende vraag, straks met een tekort komen te zitten.

Tromp besprak verschillende typen batterijen en welke voor- en nadelen die hadden. “Lithium-ion batterijen hebben belangrijke voordelen, maar ook nadelen zoals kritische grondstoffen die onder slechte omstandigheden met grote natuurimpact worden gewonnen. Geopolitiek gezien is het ook heel belangrijk dat Europa een eigen opslagwaardeketen op gaat zetten.”

Andere technieken kunnen, afhankelijk van de toepassing, vervangers zijn van de lithium-ion batterijen. Denk hierbij aan zoutbatterijen, flowbatterijen en Tromps persoonlijke favoriet: de lucht-ijzer batterij.

Rutger Mollee en Nathan de Groot, van De Speld, sloten de dag op satirische wijze af. Zo werd de Gouden Tapir uitgereikt aan een lid van het publiek die niet aanwezig bleek te zijn, waarna een ander lid uit het publiek de prijs in ontvangst nam. Ook kreeg de zaal een reprimande omdat het vrouwenquotum niet gehaald werd.