Terwijl de Nederlandse energiebedrijven en politiek aan het bakkeleien zijn over het salderen en de terugleverkosten van zonnestroom, blijft de Chinese zonne-energiesector eveneens onrustig. De zeer lage Chinese paneelprijzen zorgen al maanden voor grote onrust op de Europese markt die al voor verschillende Europese fabrikanten een (voorlopige) productiestop betekende. Maar ook in China zelf rommelt het, stelt Gerard Scheper, CEO van European Solar, vast in de nieuwste World of Solar Market Outlook Report. “JinkoSolar is van de Tier 1-lijst gehaald vanwege financiële issues, maar het is zeker niet de enige Chinese fabrikant met problemen.”

De Tier 1-lijst bestond tot voor kort uit fabrikanten die voldoen aan drie criteria. Ten eerste moet de fabrikant aantonen dat er in de afgelopen twee jaar tenminste zes verschillende projecten van minimaal 1,5 megawatt zijn gebouwd met zijn zonnepanelen. Ten tweede moeten deze panelen onder het eigen merk vallen en zelf geproduceerd zijn en ten derde moeten deze projecten door zes verschillende commerciële banken zijn gefinancierd.

De criteria werden onlangs echter plots aangepast. Zo is de minimale grootte van de projecten verhoogd van 1,5 megawatt per stuk naar minimaal 5 megawatt per stuk. Doordat veel van de recent toegetreden Tier 1-fabrikanten steeds grotere projecten bouwen, maar nog niet kunnen beschikken over minimaal zes verschillende projecten van minimaal 5 megawatt, zijn die recent naar de Tier 2-lijst ‘gedegradeerd’.

JinkoSolar heeft een jaarlijkse productiecapaciteit van om en nabij de 100 gigawatt en voert al enige tijd de Tier 1-lijst aan. Het verdwijnen van JinkoSolar uit de lijst is dan ook hoogst opmerkelijk, want uit de eerste kwartaalcijfers van dit jaar bleek dat van de Tier 1-fabrikanten die N-type zonnepanelen produceren met TOPCon-cellen, alleen JinkoSolar, Trina Solar en Canadian Solar winst hebben gemaakt. Sinds het verschijnen van de laatste update van de Tier 1-lijst op 23 mei is JinkoSolar nog niet met een officiële reactie gekomen.

“JinkoSolar is van de Tier 1-lijst gehaald, vermoedelijk vanwege financiële issues in andere bedrijfsonderdelen, maar het is zeker niet de enige Chinese fabrikant met problemen. Wat dit extra bijzonder maakt is het feit dat JinkoSolar een van de absolute voorlopers en marktleider is op het gebied van N-type technologie, wat op dit moment toch dominant is op de markt”, stelt Scheper.

De afgelopen maanden zijn de prijzen van Chinese zonnepanelen zó ver gezakt dat verschillende Europese en kleinere Chinese fabrikanten in de problemen zijn gekomen. Zij kunnen hun prijzen minder ver verlagen en beschikken doorgaans over minder kapitaal om een dergelijke periode uit te zitten. Volgens Scheper hebben de vijf grootste Tier 1-spelers het moment daarom aangegrepen om veel van deze fabrikanten uit de markt te drukken.

“Maar nu lijken ze het deksel op de neus te krijgen. Recent was er al een forse ontslagronde bij Longi en nu komen ook de problemen bij JinkoSolar aan het licht. Het vermoeden was dat zij net geen verliezen zouden draaien bij de huidige prijzen, maar dat hebben ze klaarblijkelijk verborgen weten te houden door de verliezen binnen verschillende bedrijfsonderdelen ‘weg te boeken’. Het wordt interessant om te zien hoe de markt gaat reageren, want verschillende kleinere fabrikanten hebben inmiddels hun herintrede op de Tier 1-lijst gemaakt.”

Hoe is de situatie in Nederland?
Uit een recente rondgang van Techniek Nederland bleek dat het aantal aanvragen voor zonnepanelen met zo’n 10 procent was gestegen onder haar leden. Dit was nadat de Eerste Kamer had besloten om de salderingsregeling voorlopig nog niet af te schaffen en omdat het voorjaar ieder jaar voor een vraagstijging zorgt.

PVV, VVD, NSC en BBB hebben echter in hun coalitieakkoord bekend gemaakt dat de salderingsregeling per 1 januari 2027 in één keer zal worden afgeschaft. Ook werd duidelijk dat zij af willen van verplichte energielabelsprongen voor koopwoningen en dat verschillende subsidies voor hernieuwbare energie – waaronder de SDE++ – zullen worden afgeschaald.

Daar komt nog bij dat verschillende energieleveranciers de afgelopen maanden terugleverkosten zijn gaan rekenen aan huishoudens met zonnepanelen die voor grote verwarring lijken te zorgen onder consumenten. De Autoriteit Consument & Markt heeft recent aangekondigd dat deze kosten niet apart mogen worden berekend in een standaardcontract met variabele tarieven, doorberekenen in de tarieven mag overigens wel. Bovendien hebben de coalitiepartijen laten weten de terugleverkosten te zien als een onwenselijke boetevorm.

“De vraag vanuit Nederlandse consumenten ligt op zijn gat door al dit soort beleidsschommelingen rondom de salderingsregeling en de terugleverkosten. Consumenten willen duidelijkheid hebben over hun terugverdientijd en hebben nu het gevoel dat dit met de week verandert”, aldus Scheper.

“Daarbij moet de zonne-energiesector overigens ook naar zichzelf kijken. Er is in de ‘vette jaren’ te weinig geïnvesteerd in marketing en de consument heeft alleen maar gehoord over het belang van de terugverdientijd. Die kan onder bepaalde marktomstandigheden nog wel eens met een jaartje verschillen. Maar zonnepanelen gaan 25 tot 35 jaar mee, dus je moet consumenten vooral uitleggen dat ze een enorm lang over gratis stroom kunnen beschikken. Met of zonder salderingsregeling.”

Ten slotte is er volgens Scheper nog wel een lichtpuntje: commerciële projecten – zeker met batterijopslag – beginnen weer enigszins te lopen. “Natuurlijk worden grootschalige projecten bemoeilijkt door netcongestie en de hoge rente, maar er lijkt een nieuwe rentedaling aan te komen en je kunt momenteel zonneparken met batterijen tegen een heel behoorlijk rendement installeren. Dat kan nog iets van lucht geven.”