De Belgische tak van PV CYCLE is constant bezig met het monitoren van hoeveel zonnepanelen er worden geïmporteerd en geproduceerd, zodat de recyclestroom van zonnepanelen altijd kan worden verwerkt. Johan Goossens, Country Manager Belgium bij PV CYCLE, legt uit hoe de recycling van zonnepanelen in België verloopt en welke stappen worden ondernomen om niet over twintig jaar te worden verrast door een overvloed aan afgedankte zonnepanelen.

Er zijn de afgelopen jaren in rap tempo veel zonnepanelen bijgekomen op residentiële daken. Zonnepanelen hebben een gemiddelde garantietermijn van ongeveer 20 jaar. Na die 20 jaar kunnen ze nog een tijd op het dak blijven liggen, maar zal het rendement steeds verder afnemen, tot het punt dat ze vervangen moeten worden. Op dat moment moet er iets gebeuren met de stroom aan zonnepanelen van de afgelopen jaren die van het dak afkomt.

PV CYCLE is verantwoordelijk voor alle drie westen in België voor het ophalen en verwerken van zonnepanelen. “België verschilt van andere Europese landen zoals bijvoorbeeld Duitsland of Italië, omdat er in België maar één organisatie verantwoordelijk is voor één afvalstroom,” licht Goossens toe. “Daarmee wordt voorkomen dat beheersorganismen onderling gaan concurreren en wordt gezorgd dat de logistiek door heel het land hetzelfde is.”

Inzameling
Er zijn twee manieren waarop mensen van hun zonnepanelen af kunnen komen in België. Ten eerste is het mogelijk om ze langs te brengen bij een van de ongeveer honderd inzamelpunten verspreid over België. “Deze inzamelpunten zijn installateurs of distributeurs die zich hebben ingeschreven om mee te werken aan het inzamelen van de zonnepanelen. Vaak hebben ze nog ruimte over in hun loodsen of op het terrein waar de zonnepanelen tijdelijk kunnen worden opgeslagen. Particulieren of installateurs kunnen hier tot 40 panelen brengen. De inzamelpunten krijgen hiervoor van ons een vergoeding oplopend tot 15 euro per pallet,” legt Goossens uit. De hoogte van deze vergoeding is afhankelijk van de hoeveelheid ingezamelde pallets. Op een pallet gaan ongeveer 30 panelen.

Daarnaast kan ervoor worden gekozen om panelen te laten ophalen door PV CYCLE. Hiervoor is een minimum vastgesteld van 40 panelen. 

De panelen worden vervolgens naar een van de twee verwerkers gebracht met wie PV CYCLE een samenwerking heeft. "Vorig jaar hebben we een tender georganiseerd voor de verwerking van zonnepanelen," aldus Goossens. "We werken al jaren samen met een recyclagebedrijf in het noorden van Vlaanderen, BNE Trading & Recycling, onderdeel van de Multi Continental Group, en hebben onlangs ons contract met hen hernieuwd. Daarnaast hebben we nu ook een tweede bedrijf gecontracteerd, Comet in Wallonië. Dit zorgt voor een organisatie in zowel het noorden als zuiden van het land en helpt ons het risico beter te spreiden naarmate de tonnages groeien."

Kosten van recycling 
De organisatie en verwerking van de recyclestroom van zonnepanelen kost geld. Dit geld komt binnen middels een “cascadesysteem,” legt Goossens uit. “Vanuit de Europese wetgeving is degene die de zonnepanelen produceert, de eerste aangewezen verantwoordelijke voor het verwerken van de afvalstroom die wordt gegenereerd. In Europa worden niet zoveel zonnepanelen meer geproduceerd,” vervolgt Goossens. “De verantwoordelijkheid komt vervolgens te liggen bij de importeurs, de bedrijven die de zonnepanelen als eerste op de Belgische markt brengen. Zij delegeren de verantwoordelijkheid aan ons, omdat het voor een individueel bedrijf zeer moeilijk is om zelf de inzameling en verwerking van de zonnepanelen te organiseren.”

Ondertussen zijn er vierhonderd bedrijven aangesloten bij PV CYCLE Belgium. Deze kunnen allemaal bij PV CYCLE aangeven hoeveel zonnepanelen er op de Belgische markt zijn gebracht. Dit doen ze eens per kwartaal via een speciale tool die PV CYCLE hiervoor heeft opgezet. 

Met de tool betalen ze vervolgens een vergoeding voor het overnemen van de verantwoordelijkheid voor de afvalstroom die de zonnepanelen met zich meebrengen. Deze vergoeding is in België het afgelopen jaar omlaag gegaan. Deze was 2 euro per paneel, maar is midden 2023 verlaagd tot 1,50 euro. “In België wordt, net zoals bij de meeste andere beheersorganismen, een recyclagebijdrage voor zonnepanelen geïnd op het moment dat ze op de markt komen, ondanks dat de recycling pas over 15 tot 25 jaar zal plaatsvinden," legt Goossens uit. "De kostenprojecties voor inzameling en verwerking op zo'n lange termijn zijn moeilijk te voorspellen. Uit onze berekening bleek dat de bijdrage omlaag kon. Hoewel we de bijdrage vorig jaar hebben verlaagd, wordt deze jaarlijks geëvalueerd en kan in de toekomst opnieuw worden bijgesteld, afhankelijk van de marktsituatie en logistieke evoluties."

In Nederland steeg de bijdrage voor de recycling voor zonnepanelen onlangs juist van 6,50 euro naar 40 euro per ton zonnepanelen. Dit komt neer op ongeveer 80 cent tot 1 euro per zonnepaneel.

In 2023 werd er 658 ton aan zonnepanelen ingenomen door PV CYCLE in België. “In 2024 is er ondertussen al 960 ton aan zonnepanelen opgehaald. Hierbij is het wel zo dat er eind 2023 nog een batch zonnepanelen klaarstond die nu is meegenomen in de cijfers van 2024, maar we zien hierin toch wel een sterk stijgende lijn,” stelt Goossens. “Het grootste deel hiervan komt uit Vlaanderen. Daaraan zien we toch wel dat Vlaanderen vooropliep met de installatie van zonnepanelen, met name op residentiële daken.”

Sinds kort maakt PV CYCLE onderdeel uit van het nieuwe gezicht van recycling in België: ROUND. Met ROUND is een alliantie gevormd tussen negen beheersorganismen die verantwoordelijk zijn voor het verwerken van afvalstromen. Deze organisaties verwerken zelf geen afval, maar coördineren de organisatie van de producentenverantwoordelijkheid.  De alliantie moet zorgen voor een betere samenwerking en uitwisseling van ideeën om de verwerking van afval- en materiaalstromen in België te verbeteren, en zo relevante vraagstukken voor de Belgische samenleving te kunnen beantwoorden. Daarmee wordt gewerkt aan een circulaire samenleving en een groene toekomst.