Vorige maand liet het rapport van European Solar al zien hoe hard de grondstoffenprijzen voor zonnepanelen zijn gestegen en wat het enorme containertekort met de transportkosten doet. Dat is deze maand niet veranderd, maar er zijn volgens Gerard Scheper, CEO van European Solar, wel enkele verschuivingen te zien en de prijzen lijken te stabiliseren.

Op paneelniveau ziet Scheper een verschuiving in de prijzen van de kleinere M6-wafers ten opzichte van de grotere M10 & G112-wafers. “Er is meer vraag naar grote wafers momenteel, voor de productiecapaciteit van 182mm en 210mm PV-modules. De productiecapaciteit van deze grote (cel)modules wordt echter steeds krapper.”

Zo krap zelfs dat deze modules uitverkocht raken bij steeds meer fabrikanten. “Dan hebben we het over uitverkocht tot en met februari volgend jaar. Om daarop in te spelen is de prijs van kleinere wafers iets verlaagd. Dan krijg je daarin geen overschot en kan de productie van zonnepanelen op peil blijven.

“De capaciteit van grote wafers wordt om en nabij 50 procent van de totale productiecapaciteit van 160-170 GW geschat. De helft (ongeveer 40 GW) daarvan komt in de Chinese markt terecht en de VS pakken ook een aandeel van ongeveer 15 GW. De rest van de wereld moet het met de laatste 25 GW doen. Daar komt die schaarste terecht. Grote wafers en modules zullen dus heel moeilijk te verkrijgen zijn in het derde en vierde kwartaal van dit jaar.”

Dit artikel is tot stand gekomen door een samenwerking tussen Solar365 en onderzoeksbureau European Solar, waarin European Solar de maandelijkse World of Solar market Outlook aan Solar365 levert en Solar365 de artikelen schrijft. Het volledige rapport van de maand juli kunt u hier verkrijgen.

Gevolgen voor Nederland
De prijzen lijken volgens Scheper nu wel meer te stabiliseren, wat weer duidelijke voor- en nadelen met zich meebrengt. “Stabiele prijzen zijn natuurlijk gunstig als je op de langere termijn wilt ondernemen. We denken dat de prijzen de komende 6-10 maanden op dit niveau blijven.”

Tegelijk zijn de prijzen nu wel hoog, veel hoger dan vorig jaar. “Sinds januari hebben we te maken gekregen met een prijsstijging van 25 procent. Dat heeft serieuze gevolgen voor een snelgroeiende markt als de Nederlandse. Als iemand een zonneproject is gestart en zijn businesscase heeft gebaseerd op een prijs van 19 eurocent per wattpiek en dat komt uit op 24 eurocent per wattpiek, dan heb je met een hele andere casus te maken.”

Ook hierin ziet Scheper nuances, want fabrikanten zitten vanzelfsprekend ook niet stil. “Als er een tekort is aan kleine of grote wafers kan een fabrikant omschakelen door te schuiven met het formaat van zijn panelen. Daarvoor zijn doorgaans geen andere machines nodig, een relatief eenvoudige update volstaat.”

De Nederlandse situatie blijkt eveneens minder gevoelig dan de wereldmarkt voor de krapte aan grote wafers. “Nederland heeft voornamelijk ingezet op zon op dak en daar zijn die grotere PV-modules te groot en te zwaar voor. Een enorm zonnepark in aanbouw kan hier wel last van hebben.”

Kunstmatig laag containeraanbod
De prijsverschillen hebben zich met name zo ontwikkeld door de spectaculair gestegen transportkosten. Scheper ziet dat die op dit moment kunstmatig hoog gehouden worden, grotendeels door China.

“Het containeraanbod was laag in China doordat de VS en Europa weinig containers terugstuurden aan het begin van de coronapandemie. De VS hebben de afgelopen tijd veel meer containers teruggestuurd, maar de transportkosten blijven hoog. China wil die ruimere marge benutten om zijn winst te verhogen, dus inkopers doen er goed aan duidelijke contractuele afspraken te maken met Chinese fabrikanten over prijzen, maar ook waar de containers geleverd dienen te worden.

“Er is veel monopolistisch gedrag onder de grote Chinese fabrikanten, die spreken de prijzen gewoon onderling af. Maar kleinere fabrikanten kunnen met on-the-spottarieven – die aan de dan actuele wisselkoers gekoppeld zijn – lagere tarieven bieden.”

Nieuw prijspeil transportkosten
Met Chinese fabrikanten kan daarnaast worden afgesproken dat ze de containers in Shanghai afleveren (Free on Board incoterm). “Hiermee kan men tot het laatst toe proberen te profiteren van dalende transporttarieven, uiteraard met een risico dat de prijs hoger is uiteindelijk”, aldus Scheper. “Uiteindelijk verwacht ik niet dat dit een vlucht gaat nemen, aangezien het ook betekent dat de goederen bij levering in de haven van Shanghai 100 procent betaald moeten worden.”

Idealiter kan het transport en de bijbehorende kosten zelfs vastgelegd worden tot en met Rotterdam. Dennis van der Meij, PV-engineer bij Indutecc Renewable Solutions, vertelde onlangs aan Solar365 nog over de risico’s op microcracks tijdens transport.

“In die zes weken dat de containers met zonnepanelen op zee zijn, kan er een hoop gebeuren. Nederlandse banken die de zonneprojecten financieren willen natuurlijk dat de kwaliteitschecks hier in Nederland gebeuren en dat er dan pas betaald wordt. Chinezen werken doorgaans met vooruitbetalingen.

“Dat botst en veroorzaakt veel onderling wantrouwen. Duidelijke afspraken over verantwoordelijkheid en eventuele financiële gevolgen binnen de hele transportketen zijn daarom van groot belang voor importeurs. Je hoeft daarin ook geen medelijden te hebben met Chinese fabrikanten, die hanteren vaak een winstmarge van 12-15 procent.”

Ten slotte wijst Scheper op de recente aankondiging van MAERSK dat de containerrederij de komende tijd de toeslag voor het hoogseizoen zal hanteren. “Dat is een toeslag die 25 procent hoger ligt dan het normale tarief en ik twijfel er niet aan dat alle andere rederijen dit unaniem over zullen nemen.”

Hij verwacht ook niet dat dit weer zal gaan dalen. “De salarissen van de werknemers van MAERSK zijn ook met 20-30 procent verhoogd, dus dat oude prijspeil is echt voorbij. De prijzen en de gemiddelde leveringsvertraging van 1-2 weken zullen wel iets normaliseren”, zo verwacht Scheper. “Onze verwachting is ergens april, mei 2022.”