Een uitnodiging in 2012 om te helpen met het ontwikkelen van een fabriek voor de productie in zonnepanelen heb ik afgeslagen. Wat ik mij herinner was dat een geloofwaardige startup destijds zo’n 25 miljoen euro aan kapitaal zou kosten. Een fabriek voor de zonnecellen vergde nogmaals zo’n bedrag. Maar dat was nog niet alles.

Een opwerkingsfabriek voor gekristalliseerd silicium kostte destijds zo’n anderhalf miljard. Vergeet niet de energierekening voor die 1.200 tot 1.500 graden Celsius die nodig is voor de productie voor de baren gekristalliseerd silicium.

Historisch was 2012 tot 2014 het dieptepunt van de kredietcrisis. Terwijl centrale banken steeds meer geld met negatieve rente in de economie pompten, bleek financiering voor ondernemers lastig. Nieuwe regelgeving maakte vreemd kapitaal duur en zonder persoonlijke garanties in de meeste gevallen zelfs onbereikbaar. Terwijl bedrijven in China de ene na de andere fabriek uit de grond konden stampen en de wereld veroverden, faalden bedrijven in westerse landen jammerlijk.

Ontwikkelde landen hebben op internationale markten niet zelden een buitenproportioneel concurrentievoordeel. Denk maar eens aan Franse wijn, Duitse auto’s, Nederlandse bloemen, Amerikaanse software, Italiaanse mode, enzovoorts. Vanuit twee hoeken bezien gaat het erom of je ten eerste toegang hebt tot de grondstoffen en de supply chain en ten tweede of je het innovatieve vermogen hebt om jezelf steeds weer nieuw concurrentievoordeel te kunnen verschaffen. Hoe zit dat dan met die zonnepanelen?

Reagerend op de vraag of we in Nederland of Europa zouden moeten investeren in een sector voor zonnepanelen is 1 miljard euro geen geloofwaardig bedrag om iets van die zo gewenste Europese zonnepanelenproductie te maken. De toetredingsdrempel voor een levensvatbare industrie lijkt mij eerder 10 miljard euro, met daarbovenop nog eens eenzelfde bedrag voor ontwikkeling van de concurrentiekracht van de sector. Met een horizon van tien jaar is er dan misschien kans op een levensvatbare industrie.

Nu is daar steeds weer de twijfel of Europa misschien opnieuw anti-dumping importheffingen zouden moeten toepassen op Chinese zonnepanelen om de eigen markt te beschermen. Volgens internationale verdragen mag dat, wanneer een land een sector met behulp van belastinggeld producten onder de kostprijs op de markt dumpt, waarbij de industrie in een ander land stuk geconcurreerd wordt. De vorige MIP-periode (lees anti-dumping-heffingen-op-Chinese zonnepanelen), heeft Europa geen levensvatbare zonnepanelenindustrie opgeleverd. Voor grondstoffen en halffabrikaten moeten we nog altijd naar China.

Om nog te redden wat er te redden valt van ons klimaat moeten we stoppen met verbranden. Zonnepanelen en alles wat daarbij hoort zijn keihard nodig. Bescherming van de eigen Europese zonnepaneelindustrie vereist een levensvatbaar plan voor de hele industrie. Dat betekent toegang tot de productiefactoren: grondstoffen, kennis, arbeid en veel kapitaal. Maak het makkelijk en laagdrempelig, dan gaat het sneller. Zo niet? Hou dan op met ruziemaken, neem elkaar serieus en werk zinvol samen om de wereld zo snel mogelijk te verduurzamen.