Stroomversnellers: batterijen in de energiehandel

25.04.2024 Jan Willem Zwang Eigenaar van Stratergy

Stroomversnellers: batterijen in de energiehandel

Er is veel te doen rondom batterijen. Dit geldt niet alleen voor de grote batterijen die worden aangesloten op de hoogspanningsstations van TenneT, maar ook voor de kleinere thuisbatterijen. Daarnaast zijn er batterijen die ingezet worden bij agrariërs om overtollige zonne-energie op te slaan en bij snellaadstations om piekvragen op te vangen.

Bijna altijd gaat het om de terugverdientijd: hoe lang gaat een batterij mee en hoe snel heb je een batterij terugverdiend? Om die vraag te beantwoorden, moet eerst worden gekeken naar het doel van de batterij. Een batterij die wordt ingezet om individuele afnamecongestie op te lossen, heeft doorgaans een korte terugverdientijd. Een batterij die wordt ingezet om individuele invoedcongestie op te lossen, heeft doorgaans een (te) lange terugverdientijd.

Energiehandel
Batterijen die primair worden ingezet om geld te verdienen, kunnen dit op verschillende markten doen. De eerste en tevens meest liquide markt is de spotmarkt, een verzamelnaam voor drie deelmarkten: de day-aheadmarkt, de intradaymarkt, en de passieve onbalansmarkt. De day-aheadmarkt is de uurprijsmarkt waarbij de veiling om twaalf uur 's middags plaatsvindt en rond kwart voor één de uurprijzen voor de volgende dag bekend worden gemaakt. De intradaymarkt start 's middags om drie uur voorafgaand aan de dag van levering en loopt tot vijf minuten vóór levering op de dag zelf.

De tweede markt is de balanceringsmarkt, die ook uit verschillende deelmarkten bestaat, zoals de Frequency Containment Reserve (FCR), de automated Frequency Restoration Reserve (aFRR), en de manual Frequency Restoration Reserve direct activated (mFRRda), beter bekend als de markt voor noodvermogen. Deze markten kennen alle drie een capaciteitsvergoeding voor het beschikbaar stellen van vermogen, en de aFRR en mFRRda kennen ook een activeringsvergoeding, een bedrag dat aanvullend wordt betaald wanneer het gecontracteerde vermogen door TenneT wordt ingezet.

Als laatste is er de congestiemarkt, waar je geld kunt verdienen met capaciteitsbeperkende contracten, de zogeheten CBC’s, en met biedplichtcontracten, ook wel bekend als redispatch.

Maximaal resultaat
Om geld te verdienen met een ‘handelsbatterij’ gaat het zowel om een goede biedstrategie als om geavanceerde algoritmes. Het toverwoord hierbij is ‘revenue stacking’, oftewel het combineren van markten om het maximale rendement uit een batterij te halen.

Op individuele basis is op dit moment de day-aheadmarkt de minst rendabele en de passieve onbalansmarkt de meest rendabele. Dit laatste is te danken aan het feit dat de aFRR op dit moment nog niet bediend kan worden door individuele batterijen omdat de aFRR de regel heeft dat er vierentwintig uur aaneengesloten geleverd moet kunnen worden.

Aggregators
Veel aanbieders van thuisbatterijen bieden op dit moment batterijen aan met de belofte deze op de onbalansmarkt in te zetten. Daarmee spelen ze ook meteen voor aggregator: de partij die de batterij inzet op de markt.

Wanneer de batterij goed wordt aangestuurd, rekening wordt gehouden met al het verbruik en, of de opwek die al over de aansluiting gaat, én het algoritme goed genoeg is om regeltoestand 2 te omzeilen, kan de thuisbatterij binnen enkele jaren worden terugverdiend. Tenminste, als de aanbieder niet te veel aan de eigen strijkstok laat hangen.

Waar bij thuisbatterijen de transportkosten vast zijn en onafhankelijk van verbruik, is dit bij grote batterijen niet het geval. Hierdoor is het voor grote batterijen iets complexer een goede business case te maken. Doordat grote batterijen echter meerdere, verschillende markten kunnen bedienen, naast de spotmarkten ook de balancerings- en congestiemarkten, kunnen zij veel meer inkomsten genereren dan thuisbatterijen. Ook hier speelt echter de aggregator een belangrijke rol.

Helaas is er in Nederland nog geen onafhankelijke ranking van aggregators waar dit in Engeland al wel zo is. Op MODO energy kun je precies zien welke batterij hoeveel heeft verdiend. In Nederland moet je de aggregators vooralsnog op hun woord geloven en je weet het: wanneer het te mooi lijkt om waar te zijn.