Op de beurs Solar Solutions Kortrijk bespraken Wannes Demarcke, beleidsexpert PV bij Organisatie Duurzame Energie (ODE) Vlaanderen, en Arnaud Etienne, sector manager renewables bij Techlink, de Belgische beroepsfederatie van fabrikanten, distributeurs, installateurs en bedrijven, de trends in hun gewesten. In Vlaanderen werd vooral gefocust op de steun voor PV die zal wegvallen en de verdere verplichtingen die zullen gelden. In Wallonië klinken vooral bezorgde geluiden.

Demarcke ziet de afbouw van steun voor PV als een belangrijke markttrend. “We gaan naar het einde van directe steun voor zonne-energie. Eind maart hadden we al het einde van de batterijpremie. Eind dit jaar is het ook gedaan met de PV-premie. Ook voor de gebouwen die minder dan tien jaar oud zijn wordt de tijdelijke verlaging van btw naar 6 procent stopgezet. De btw gaat weer naar 21 procent.”

Er wordt volgens Demarcke wel ingezet op steun voor flankerende maatregelen die een grote drijfveer zijn voor zonne-energie, zoals elektrificatie, elektrische auto’s en warmtepompen. “De steun voor elektrificatie blijft. We zijn van mening dat elektrificatie de grote drijfveer zal zijn voor de zonnepanelen. Elektrificatie en flexibiliteit gaan een belangrijk rol spelen in de verdere uitrol van PV. Je kan het niet los van elkaar zien”, stelt hij.

“Het zal interessant zijn om je dak vol met zonnepanelen te leggen, gericht op de warmtepompen en elektrische voertuigen, die je uiteraard wel flexibel moet aansturen. Daar zijn heel wat steunmaatregelen voor. De verlaagde btw voor warmtepompen blijft wel gelden, ook voor woningen jonger dan tien jaar oud. Voor individuele woningen is er een premie. Als je een centrale installatie in een appartementsgebouw plaatst, heb je ook recht op een premie. Ook bij niet-residentiële gebouwen is er een premie voor warmtepompen.”

Daarnaast is er een premie Sturing elektrische warmte die kan oplopen tot 40 procent van het factuurbedrag oftewel 400 euro. “Die premie is interessant om het zelfverbruik te verhogen”, zegt Demarcke.

Zo zijn er nog meer interessante premies. “Als een woning een bepaald elektrificatieniveau heeft, kan je steun krijgen voor renovatie. Er is ook een premie voor asbestverwijdering. Het flankerend beleid voor asbestverwijdering en isolatie heeft ook synergiën met de zonnepanelen.”

Verplichtingen
Naast elektrificatie zullen ook verplichtingen een belangrijke drijfveer zijn in de markt. Zo zijn er voor nieuwbouw eisen voor de EPB (EnergiePrestatie en Binnenklimaat) en het minimum aandeel hernieuwbare energie. Daarnaast moet je bij aankoop van een bestaande woning een minimale EPC behalen binnen de vijf jaar na aankoop.

Ook voor kleine niet-residentiële gebouwen zijn er eisen. Bovenop de bestaande verplichtingen, onder andere bij nieuwbouw of verkoop, komt er een verplichting voor bedrijven en overheden met een groot verbruik.

“Als een bedrijf op een afnamepunt meer dan 1 gigawattuur elektriciteit afneemt van het net, zijn ze verplicht om zonnepanelen te plaatsen of voor een alternatief te kiezen. Die verplichting zorgt ervoor dat bedrijven echt actief kijken naar zonnepanelen op hun sites”, zegt Demarcke.

“Dat zal zeker tot een versnelling leiden. Stel dat je geen PV kan plaatsen op de eigen site of gebouwen, kan je ook voor een alternatief kiezen, zoals eigen windprojecten op de eigen site, bio-energieprojecten of een warmtepomp. Belangrijk is ook dat niet de huurder, maar wél de eigenaar aan die verplichting moet voldoen.”

Publieke organisaties
Publieke organisaties zullen vaker aan die verplichting moeten voldoen: voor 2025 ligt de grens op 250 megawattuur en deze wordt verder verlaagd naar 100 megawattuur vanaf 2030. “Dat zal bij de lokale besturen en bedrijven tot substantieel meer zonnepanelen leiden”, zegt Demarcke.

“Tegen 2025 moet er 12,5 wattpiek per vierkante meter geplaatst worden. Vanaf 2030 wordt dat strenger. Dan moet je 18,75 wattpiek per vierkante meter halen en tegen 2035 25 wattpiek.” Er gelden nog andere eisen, over onder meer het aantal daken die aan dat aansluitpunt verbonden zijn.

Zowel nieuwe als bestaande PV-installaties tellen mee. “Heel wat zaken zijn mogelijk, zoals PV op daken, floating-PV, carports, fietsenstallingen, PV op marginale gronden (strook van 10 meter naast een open weg of een gesloten stortgebied dat niet bestemd is als landbouwgrond en natuurgebied”, zegt Demarcke. “Al de andere grondgebonden PV kan je niet gebruiken om te voldoen aan de verplichtingen.”

Ook werd de principiële beslissing genomen die toelaat om PV op gevels toe te laten. “De gevelpanelen zullen normaal ook toegelaten worden om te voldoen aan de verplichtingen.” Voor wie zich niet aan de verplichtingen houdt, gelden boetes. “De boetes zijn vrij hoog als je niet voldoet aan de verplichting. Dat is 400 euro per kilowattpiek per twee jaar dat je niet voldoet aan de verplichting.”

Wallonië
Ook in Wallonië zijn er duidelijke trends op het gebied van zonnepanelen. Zo moet de Waalse overheid een boost geven om zonnepanelen te plaatsen. “De tendens van de huidige installaties van zonnepanelen gaan nooit de doelstellingen kunnen halen die de Waalse regering tegen 2030 heeft opgezet. Het probleem bestaat al lang. Er moeten echt hinderpalen opgelost worden”, ziet Etienne.

Volgens Etienne is het in Wallonië zeer moeilijk om grootschalige zonnepanelen te plaatsen, zoals op landbouwbedrijven. “Er is precies een politieke blokkering die verhindert dat de zonnepanelen in de landbouwsector verder kunnen doorbreken in Wallonië. Onze leden, die PV-systemen ontwikkelen, klagen al lang dat de regels voortdurend veranderen. Het is zo onvoorspelbaar. Dat maakt het zeer moeilijk voor hen om projecten op lange termijn te voorzien. We zien geen concrete stappen naar consistente oplossingen.”

Etienne stond ook stil bij het verplichte ‘RESCert PV’-certificaat dat de installateurs in Wallonië vanaf juni 2025 zullen moeten hebben. “Het gaat om hetzelfde certificaat dat in Vlaanderen en Brussel bestaat. De verplichting werd al in april ingevoerd. Maar dan stelde de Waalse overheid vast dat er te weinig plaatsen waren in de opleidingscentra. Dat gaf veel onzekerheid.”

Brussel
In het Brusselse gewest is de situatie volgens Etienne comfortabeler dan in Wallonië, bovenal omdat het natuurlijk een stuk kleiner is. “Er zijn minder opties om de doelstellingen voor hernieuwbare energie te halen. Er zijn geen mogelijkheden om windmolens te plaatsen, gezien de nabijheid van de luchthaven en de stedelijke context. Ze kunnen zich zo meer toeleggen op zonnepanelen”, ziet hij.

“We maken ons wel zorgen over de toekomstige capaciteit van het Brussels elektriciteitsnetwerk. Dat net moet de stroom van de zonnepanelen en de elektrificatie kunnen verwerken. We hebben de indruk dat het elektriciteitsnet nog niet is aangepast aan het toekomstig gebruik. We vrezen dat dit impact kan hebben op de stabiliteit van het netwerk op de lange termijn. We willen vermijden dat het ook een impact heeft op het goed functioneren van zonnepanelen, warmtepompen of laadinfrastructuur.”