In de eerste helft van 2025 waren er 408 uren met negatieve elektriciteitsprijzen. Dat aantal komt al in de buurt van de 458 uur aan negatieve stroomprijzen die in heel 2024 werden gemeten. Welke ontwikkelingen zijn te verwachten rond negatieve elektriciteitsprijzen? Daarover spreekt Solar365 met Hans van Cleef, algemeen directeur en hoofd energieonderzoek bij onderzoeksbureau Eqolibrium.

Negatieve stroomprijzen ontstaan wanneer het aanbod van elektriciteit groter is dan de elektriciteitsvraag. Op die momenten worden verbruikers betaald om stroom te gebruiken, en betaalt de producent dus om de stroom kwijt te kunnen. Op die manier kunnen negatieve stroomprijzen een deuk slaan in de businesscase van energieproducenten, maar tegelijkertijd zijn die negatieve prijsuren ook een ‘bijwerking’ van een grote productie van hernieuwbare energie.

In Nederland neemt het aantal negatieve prijsuren snel toe. Waar dat aantal tot en met 2022 nog rond de 100 uur per jaar lag, was dat in 2024 al 458 uur, ofwel 5,2 procent van de tijd. In de eerste helft van 2025 waren er al 408 uren met negatieve elektriciteitsprijzen. Vorig jaar stond rond hetzelfde tijdstip, de teller op 142 uur.

In de eerste helft van 2025 zijn er dus al veel negatieve prijsuren geweest, het zonnige weer is daar een belangrijke oorzaak van, vertelt Van Cleef. “Elke maand, behalve januari, is tot nu toe hoger geweest dan de afgelopen twee of drie jaar.”

Van Cleef zegt vooral benieuwd te zijn wat er met de negatieve prijsuren gaat gebeuren als de salderingsregeling straks wordt stopgezet. “Het zou me niet verbazen als mensen daar steeds meer zelf op gaan handelen, bijvoorbeeld door hun omvormer af te schakelen of door stroom op te slaan in batterijen.” Het overschot zonnestroom dat er nu op piekmomenten is, zou dan afnemen en daarmee ook het aantal negatieve prijsuren.

Overstappen.nl merkt de snelle toename van negatieve stroomprijzen ook op. Hun energie-expert Tom Schlagwein verwacht dat dat aantal nog verder zal oplopen, en ziet ook een rol voor de consument. “Ik verwacht dat negatieve prijzen veel vaker gaan voorkomen de komende tijd. Als nu al veel meer dan vorige jaren een negatieve prijs aanwezig is, dan zal dit alleen maar groeien. Het is eigenlijk een indicator dat het net echt uit balans is en dat consumenten hun verbruik beter moeten afstemmen op het aanbod. De overheid is daarom ook bezig met campagnes om dit te stimuleren”.

Overstappen.nl begrijpt dat het voor zonnepaneelbezitters aantrekkelijk is om zonnepanelen uit te zetten op momenten met negatieve energieprijzen. De vergelijkingssite waarschuwt echter dat het uitschakelen van de omvormer, de omvormer kan beschadigen. Daarom raden zij aan om eerst contact op te nemen met de fabrikant of om zo veel mogelijk van de opgewekte stroom zelf te gebruiken.

Vraag en aanbod uit balans

Zie je negatieve prijsuren meer als een overschot aan opwek, of als een tekort aan elektriciteitsvraag? “Wat je uiteindelijk wil, om de mondiale temperatuurstijging tegen te gaan, is de energiemix verduurzamen, en dat is een combinatie van vraag en aanbod. Dus er is meer aanbod nodig van hernieuwbare energie, tegelijkertijd moet die vraag ook meegroeien, maar dat deel blijft achter en daar lopen we nu tegenaan. Dus in die zin zijn negatieve prijsuren een uiting van het feit dat die vraag en aanbod nog niet in balans zijn”, aldus van Cleef.

Van Cleef verwacht dat het aantal uren met negatieve stroomprijzen op korte termijn, tot 2027, nog wel door zal groeien. Op de langere termijn is dat toch echt lastig te voorspellen, omdat het van veel factoren afhangt, zoals overheidsbeleid, het businessmodel van batterijen en hoe de energietransitie verder verloopt.

We zijn dus als energiesector aan het leren omgaan met negatieve prijsuren, maar idealiter gaat dat aantal uren uiteindelijk wel weer richting de nul, ziet Van Cleef. “Uiteindelijk moet een investering worden terugbetaald en heb je positieve prijzen nodig.”

“Je ziet een trend dat je steeds kortere prijzen krijgt. Tegenwoordig is dat al een kwartier. Dus je kan steeds meer bovenop de vraag zitten en dat beter sturen. Dat is noodzakelijk, het helpt ook bij het sturen van negatieve stroomprijzen.”

Cijfers van het Europees Energieagentschap (IEA) laten zien dat de snelle stijging van het aantal uren met negatieve stroomprijzen ook in andere Europese landen plaatsvindt. In 2025 staat de teller in Nederland op 9,2 procent van de tijd met negatieve stroomprijzen. Dat is iets hoger dan in andere landen, zoals Spanje (9,0 procent), Duitsland (8,1 procent), Zweden (7,9 procent) en Frankrijk (7,5 procent).