De Europese zonne-energiesector heeft het moeilijk door een dip aan de vraagkant en concurrentie van sterk gesubsidieerde Chinese bedrijven. Gunter Erfurt, CEO van de Zwitsers-Duitse fabrikant van zonnecellen en -panelen Meyer Burger, roept Europese politici in een interview met Solar365 daarom niet alleen op om haast te maken met de afronding van de Net-Zero Industry Act, maar ook met de nationale implementatie.

Anderhalf jaar geleden presenteerde de Europese Commissie zijn REPowerEU-plan, met daarin de beleidspunten waarmee Europese lidstaten versneld afstand kunnen nemen van (Russische) fossiele brandstoffen. Daarbij committeerde de Commissie zich aan een doelstelling van 750 gigawatt opwekcapaciteit van zonne-energie in 2030.

Daarop voortbouwend introduceerde de Europese Commissie in februari dit jaar het Green Deal Industrieel Plan, dat bestaat uit de Net-Zero Industry Act en de European Critical Raw Materials Act. Hiermee gaat de Europese Unie de groene concurrentiestrijd vol aan met de VS en China.

Met name de komst van de Amerikaanse Inflation Reduction Act maakte het voor de Europese Unie noodzakelijk om groene industriepolitiek te gaan bedrijven. Dit beleidspakket bevat verschillende subsidies en belastingvoordelen voor de productie van hernieuwbare energietechnieken die worden geproduceerd op Amerikaans grondgebied.

Ook Meyer Burger maakte hier dankbaar gebruik van en bouwt een 2 gigawatt zonnepanelenfabriek in Goodyear, Arizona, en een 2 gigawatt hoogwaardige zonnecellenfabriek in Colorado Springs, Colorado. Hiermee profiteert het bedrijf van een belastingvoordeel dat kan oplopen tot 1,4 miljard dollar tot 2032.

Met de Net-Zero Industry Act hoopt de Europese Commissie vooral de productiecapaciteit van hernieuwbare energietechnieken te vergroten. Batterijen, elektrische auto’s en zonnepanelen die in Europa worden gebouwd voor de Europese markt hebben niet alleen een lagere CO2-voetafdruk, maar zorgen ook voor meer Europese banen en versterken het Europese verdienvermogen.

Kortom, met de Net-Zero Industry Act wil de Europese Commissie niet alleen meer CO2-reductie bereiken, maar in één klap ook de economie vergroenen en meer toekomstbestendig maken. In de praktijk betekent dit bijvoorbeeld eenvoudigere investerings- en vergunnigstrajecten. Hierdoor kan het SolarNL-consortium rekenen op forse overheidsinvesteringen, zonder dat dit door de Europese Commissie wordt aangemerkt als staatssteun.

Meyer Burger geldt hier als lichtend voorbeeld. Het bedrijf produceert zijn zonnecellen in het Duitse Bitterfeld-Wolfen en zijn zonnepanelen in het eveneens Duitse Freiberg. Hoogleraar mensenrechten en hedendaagse slavernij aan de Sheffield Hallam University Laura Murphy concludeert in haar recente onderzoek Over-Exposed dat Meyer Burger geen polysilicium uit de autonome Oeigoerse regio Xinjiang gebruikt. En hoewel vier vijfde van de wafers die Meyer Burger gebruikt uit China komen, komen deze volgens Murphy niet uit de Xinjiang-regio – waarin met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid dwangarbeid plaatsvindt.

Ondanks dat de zeer efficiënte heterojunctie (HJT)-zonnepanelen van Meyer Burger in Europa worden geproduceerd, met een supply chain die ook grotendeels in Europa staat, ziet CEO Erfurt dat er nog veel moet gebeuren voordat de Europese Unie beschikt over een zonne-energiesector die volwassen genoeg is om met de Chinese sector te concurreren.

Wat moet er veranderen om ervoor te zorgen dat de Europese zonne-energiesector kan concurreren met de Chinese sector?
“Er is geen gelijk speelveld in Europa en dat komt simpelweg omdat we concurreren met zwaar gesubsidieerde bedrijven uit China. De huidige dip aan de Europese vraagkant zorgt ervoor dat veel Europese bedrijven in de zonne-energiesector momenteel met verschillende uitdagingen worden geconfronteerd. Een probleem dat Chinese concurrenten nauwelijks zal overkomen dankzij de constante staatssteun die zij al ruim een decennium ontvangen.

Zo heeft Norwegian Crystals, een van onze Noorse leveranciers, onlangs faillissement moeten aanvragen. Onze andere Noorse leverancier NorSun heeft ook problemen en heeft daarom een productiepauze moeten inlassen tot het eind van het jaar. Dit zijn volwassen bedrijven die topkwaliteit leveren en toch komen ze in de problemen, ondanks dat Europese politici zeggen een Europese zonne-energiesector op te willen bouwen.

Eurocommissaris voor Energie Kadri Simson zegt regelmatig dat zij dit “whatever it takes” wil opbouwen. Net als de Duitse bondskanselier Olaf Scholz. Politici roepen veel over de Europese productie van zonnepanelen, maar het is nu tijd voor actie.”

Welke actie moeten Europese politici gaan ondernemen?
“Tijdens COVID-19 is het besef doorgedrongen dat Europa een afhankelijkheidsprobleem heeft. Onze economie is te afhankelijk van import en sinds de oorlog in Oekraïne is heel duidelijk geworden dat dit ook geldt op het gebied van energie. Wat als China besluit om Taiwan binnen te vallen of we krijgen een nieuwe pandemie, een COVID 2.0?

De Europese Unie in het algemeen en de zonne-energiesector in het bijzonder hebben daarom behoefte aan een snelle nationale implementatie van de Net-Zero Industry Act. China, India en de VS hebben een duidelijke strategie voor hun maakindustrie van hernieuwbare energietechnieken. Wij niet. Ons beleid is nog altijd meer opportunisme dan strategie.

De Net-Zero Industry Act bevindt zich nu in het driehoeksoverleg tussen de Europese Commissie, Parlement en Raad. In deze driehoek bestaat het risico op verwatering, juist vanwege dat opportunisme. Dat is niet goed voor het Europese verdienvermogen, want een sterke maakindustrie van hernieuwbare energietechnieken levert Europa twee grote voordelen op: kwalitatieve banen en een pad richting een toekomstbestendige economie.

Een Europese zonne-energie-industrie kan goede banen bieden, want het zijn echte hightechbanen. Dat wordt het misschien niet altijd zo ervaren, maar de zonne-energiesector is daardoor echt een economische pilaar van de toekomst. Een eigen maakindustrie zou de Europese handelsbalans ook kunnen verbeteren. Die is flink negatief, alleen de Europese import van zonnepanelen zorgde in 2022 al voor een negatieve balans van 14 miljard euro.”

In hoeverre is men hiervan doordrongen binnen Europa?
“Dit is maar in beperkte mate bekend, ook omdat er binnen Europa een sterke push bestaat voor de status quo. Financiële steun voor de industrie wordt al snel met argwaan bekeken omdat er jaarlijks veel subsidiegeld naar de fossiele industrie gaat, alleen in Duitsland gaat dit al om 65 miljard euro. Toch is het noodzakelijk omdat de Europese Unie als economisch machtsblok over een eigen groene industrie moet kunnen beschikken.

China heeft vijftien jaar geleden de potentie van zonne-energie veel beter op waarde weten te schatten. Nadat ze de hele zonne-energie-industrie van Duitsland hebben overgenomen is de groei en de vooruitgang nog veel harder gegaan. China is doorgegaan waar de Duitsers waren gebleven en hebben de markt in een gigantisch tempo uitgebouwd naar een markt van honderden gigawatten.

Dit kan de Duitse auto-industrie ook gebeuren als we niet op tijd handelen. De Europese Unie moet niet alleen zijn industrie vergroenen, maar ook een maakindustrie van hernieuwbare energietechnieken ontwikkelen.

Met de Net-Zero Industry Act heeft de Europese Unie een uitstekend antwoord geleverd op de Inflation Reduction Act. De Inflation Reduction Act is groot, direct en snel. De Europese Unie heeft een sterk zonne-energie-ecosysteem dat ten opzichte van de VS veel sterker is ontwikkeld. De Net-Zero Industry Act mag daarom wel iets subtieler en selectiever dan de Inflation Reduction Act, maar we kunnen veel leren van de Amerikaanse implementatiesnelheid.”

Waar moeten de Europese lidstaten verder op letten in het nationaal implementeren van de Net-Zero Industry Act?
“In Duitsland is men al geruime tijd in gesprek over de nationale implementatie van de Net-Zero Industry Act, inclusief een incentive voor de aanschaf van Europese zonnepanelen. Dit zou ook naar andere lidstaten moeten worden doorvertaald, want de wet- en regelgeving moet een gelijk speelveld creëren op Europees niveau.

Dat moeten we gebruiken om samen te werken, want een echte Europese zonne-energie-industrie komt er alleen als we samenwerken. Als Europese fabrikanten hebben we een gelijk speelveld nodig, want niemand heeft problemen met eerlijke concurrentie.

Hierbij kunnen we een voorbeeld nemen aan het Airbus-model. Airbus heeft de productie van zijn componenten verspreid over verschillende Europese lidstaten. Hierdoor ontstaan hele specialistische markten en kunnen meerdere landen profiteren.”