Meerdere grote Europese fabrikanten, zoals Meyer Burger, Norsun, Norwegian Crystals en REC Solar, hebben laten weten dat de Europese markt voor hen niet gunstig genoeg meer is om in te opereren. In Nederland hebben groothandels het al langer moeilijk en heeft Exasun zijn faillissement bekend gemaakt. Gezien de Chinese dadendrang zou dit wel eens het einde van de grootschalige Europese productieplannen kunnen betekenen denkt Gerard Scheper, CEO van European Solar. “Dit legt een enorme bom onder de Europese productieplannen.”

Eind 2023 riep Gunter Erfurt, CEO van de Zwitsers-Duitse fabrikant van zonnecellen en -panelen Meyer Burger, Europese politici in een interview met Solar365 nog op om haast te maken met de afronding van de Net-Zero Industry Act én met de nationale implementatie. De Europese zonne-energiesector heeft immers te maken met een dip aan de vraagkant en concurrentie van sterk gesubsidieerde Chinese bedrijven.

Een maand later kondigde het bedrijf de beslissing aan dat het de productie van zonnepanelen in Duitsland gaat staken. De fabriek in Freiberg zal in april dit jaar haar deuren sluiten. De zonnecelfabriek in Thalheim zal wel open blijven om de productie voor de Verenigde Staten te ondersteunen.

“Dit legt een enorme bom onder de Europese productieplannen”, stelt Scheper. “Als vlaggenschip Meyer Burger – dat door de jaren heen ook van een sterke subsidiëring heeft geprofiteerd – al niet competitief kan produceren, welk Europees bedrijf in de zonne-energiesector dan wel? Wellicht hebben zij signalen gekregen dat een Europese ondersteuning er niet gaat komen.”

De plannen van Meyer Burger zijn nog niet definitief, het besluit wordt in de tweede helft van februari genomen. Het bedrijf verkent nog verschillende financieringsmaatregelen, onder andere een exportfinanciering van het Duitse ministerie van Economische Zaken en Klimaat en een lening bij de Amerikaanse overheid.

“Als hun vertrek definitief wordt, is dat een klap voor de Europese sector. Dat sprankje hoop op een grootschalige Europese productiecapaciteit lijkt dan wel verdwenen. Dat is zonde, want we weten allemaal dat de vraag weer aan gaat trekken, maar het gaat erom dat je voldoende kapitaal hebt om de tussenperiode te kunnen overleven”, aldus Scheper.

“De COVID-19-pandemie en de energiecrisis hebben ons misschien zand in de ogen gestrooid, want zonnepanelen gedragen zich in ‘normale perioden’ als seizoensproduct. De verwachting is dan ook dat de vraag in het volgende kwartaal wel weer aantrekt. Maar niet tot op het niveau van tijdens de energiecrisis. Het blijft een product dat met marketing in de markt moeten worden gezet en dat moet worden uitgelegd aan de consument. Alleen sturen op prijs en vraag en aanbod is daarom onvoldoende.”

Hoe staat de Chinese markt er nu voor?
De teruggelopen vraag naar zonnepanelen wordt in China ook gevoeld, maar wordt heel anders beleefd. “De zonnepanelenfabrikanten zijn massaal omgeschakeld van de productie van Mono PERC-panelen naar N-type zonnepanelen en doen hun voorraad Mono PERC nu in de uitverkoop”, vertelt Scheper.

“Andere fabrikanten hebben die pijn vorig jaar al genomen en hanteren nu een grote mate van soberheid. Ze bereiden zich wel voor op toekomstige investeringen om de productiecapaciteit uit te breiden, maar doen dit pas als de economische wind is gedraaid. Omvormerfabrikanten hebben ook al fors uitgebreid om aan eerdere vraagstijgingen te voldoen, maar hebben vanwege het inhalen van de gigantische tekorten van vorig jaar nu minder pijn.”

De transitie van Mono PERC-panelen naar N-type zonnepanelen is volgens Scheper veel te snel gegaan. “De markt heeft ingeschat dat de vraag naar N-type op middellange termijn zou groeien naar 80 procent en dat de vraag naar Mono PERC nog enige tijd zo’n 20 procent zou uitmaken. Deze cijfers worden nu echter al gehaald en dat brengt problemen in de supply chain met zich mee. De hoge vraag naar N-type lijkt te snel te komen, terwijl Mono PERC te snel wordt uitgefaseerd.”

“Voor de zomer waren alleen Jinko Solar, Jollywood en Haitai Solar volledig overgegaan op de productie van N-type zonnepanelen. Door het toen als premium product en nu als massatechniek aan te bieden hebben ze daar overigens dubbel plezier van gehad. Nu zijn vrijwel alle fabrikanten overgegaan omdat de markt alleen nog maar om N-type vraagt. Als een klant om N-type vraagt zegt elke fabrikant dat toe, om het vervolgens bij de concurrent te kopen en daarna door te verkopen. Als dat in drie maanden tijd te vaak gebeurt dan schakelen ze zelf ook om.”

Ten slotte is er nog een grote verandering in de transportkosten, want die zijn door de geweldsuitbarsting van Houthi-rebellen in het Rode Zeegebied flink opgelopen. “Die beschietingen zorgen ervoor dat schepen omvaren en alleen met een fors hogere risicopremie kunnen uitvaren. Waar de containerprijs rond de 1.000 dollar lag, ligt die nu tussen de 5.000 en 8.000 dollar. Per wattpiek scheelt dat toch een cent, maar tegelijk blijven de prijzen nog altijd bizar laag”, besluit Scheper.